Abstract:
19. yüzyıldan itibaren Osmanlı hapishanelerinde insan sağlığına uygun olmayankoşulların düzeltilmesi için önemli adımlar atılmıştır. Bedene yönelik cezadan, zindandanhapishaneye geçiş bu dönemde gündeme gelmiş olup, dönemin siyasal olayları, toplumumreformlara bakışı gibi sorunlar hapishaneler konusundaki iyileştirme çabalarının istenilendüzeyde gerçekleşmesini engellemiştir. Hapishaneler konusunda en önemli sorunlardanbiri de dönemin belgelerinden anladığımıza göre mevcut binalardır. Bu binaların onarılmasıveya yeni modern binaların yapılması gereklidir. Binaların onarımı için gerekli tahsisatmiktarı hayli yüksektir. Yayınlanan nizamnamelerde her vilayet, kaza ve livada mahallihapishanelerin açılması, bunlara ek olarak da belirlenecek yerlerde umumi hapishanelerinaçılarak, mahkumların cezalarına göre ayrılması kararlaştırılmış, fakat tam olarak hayatageçirilememiştir.Yine bu bağlamda örnek hapishane planları çizdirilmiş ve bu planlar doğrultusundayeni hapishanelerin yapılması kararlaştırılmıştır.Osmanlı hapishanelerinde bu tarihlerde yaklaşık olarak 28000 mahkum ve mevkufunbulunduğu tespit edilmiştir. Yetersiz binalarda kalabalık bir halde yaşama zorunluluğu,izdiham, sağlık koşullarındaki yetersizlik, güvenlik gibi sorunları da beraberinde getirmiştir.Devlet bu sorunları çözmeye çalışsa da son dönemdeki siyasal, sosyal ve ekonomik sıkıntılarbuna engel olmuştur. Çalışmamızda da görüleceği gibi bu sorun Türkiye Cumhuriyetinekalmıştır. Genç Cumhuriyet Osmanlıdan devraldığı bu sorunu hukuk devrimi bağlamındaçözmeye çalışmıştır.
