Moğollar grubu örneğinde Anadolu pop ve Türkiye'de kültürel modernleşme

Abstract

Türkiye, ancak yirmili yıllarda, Cumhuriyet'in ilanının ardından organize bir ‘modernleşme' çabasına girebildi. Girişilen ‘modernleşme' hareketinin iki ana ereği vardı. Bunlar çağdaşlaşma adına ‘Batılılaşma' ve uluslaşma adına ‘Türkleşme' idi. Giyim-kuşam, alfabe, eğitim sistemi gibi doğrudan sosyal hayatı etkileyecek reformlara girişildi. Biraz da jakoben bir üslup ile halk geleneksel yaşamdan uzaklaştırılıp, ‘modern' olan yaşama çağrıldı. ‘Modernleşme'nin bir gereği olan uluslaşma adına, bin yıllar boyu birçok kültürün yaşandığı Anadolu coğrafyası ‘Türk'leştirildi; kendini Türk saymayan unsurların varlığı tanınmadı. Ve karmaşık kültürel yapıya sahip Anadolu, okullardan itibaren tek bir kökenden gelen tek bir ulusun yaşadığı bir coğrafya olarak tanıtıldı. Altmışlı yıllarla, o zamana dek olagelenin tersine, doğu kültürü ve müziği, Batılıların daha çok ilgisini çekmeye başladı. İngiltere, A.B.D. gibi ülkelerin folk müzikleri dışındaki folk müzikler de pop müziğin anaakımı ile kaynaşarak popüler müzik alanında yer buldular. Türkiye'de de benzer bir amaçla yola çıkan Moğollar grubu kendi yerel materyalini kullanmaya karar verdiğinde, ‘ait olduğu öğretilen' Anadolu coğrafyasının folk müzik biçemine yaslandı. Bunun sonucunda ‘Anadolu Pop' ismini verdikleri hybrid yapıdaki müzik türünün tetikleyicisi oldular ve bu tür içinde ürünler verdiler. Seksenli yıllarla Anadolu Pop gözden düşerken, doksanlarda başka müzisyenler aracılığıyla ve kırdan gelenlerin kentleşme sürecinde yeni anlamlar yüklenerek tekrar etki kazandı. Aynı yıllar Moğollar gibi yetmişlere ait grupların geri dönüşlerine de sahne oldu. Moğollar doksanlarda, yetmişlerde bıraktıkları noktadan farklı bir anlayışla ürünler verdiler. Bu çalışmada bir yandan Türkiye'nin modernleşme sürecinin Anadolu Pop'un ortaya çıkışına olan etkisi incelenirken, bir yandan da bu müzik türünün iki dönemi arasında tarihsel perspektif de gözetilerek bir değerlendirmeye gidilmektedir. Turkey was able to start an organized process of "modernization" in the nineteen-twenties, after the declaration of the republic. There were two main goals of this process: "Westernization" in order to catch the age, and "Turkification" in order to create a national identity. Reforms that would directly affect social life, such as banning sectarian dress, changing the educational system and the alphabeth were undertaken. In a somewhat jacobin manner, the people were called upon to abandon their traditional lifestyle and adopt a modern one instead. To establish nationalism which is a pre-requisite for modernization, the Anatolian landscape which had been home to many cultures throughout history was "Turkified". The existence of groups that did not consider themselves Turkish were not recognized. And Anatolia which had a complex cultural background was portrayed and taught in schools to be a land inhabited by a single nation of people with singular roots. In the sixties interest Westerners became more interested in Eastern culture and music than they ever did before. The folk music of countries other than Britain and the U.S. mingled into the mainstream of pop music and found their place in the realm of popular music. In Turkey, the group "Mogollar" who set out with a similar goal, decided to use local material and utilized the folk music of Anatolia, to which they were taught that they belong. As a result they pioneered an hybrid music genre that is called "Anatolian Pop". While Anatolian Pop declined in popularity in the eighties, it was popularized once again in the nineties by other musicians, taking on new meaning with the assimilation of the rural population which moved to big cities. The same decade witnessed the comeback of groups from the seventies, such as Mogollar. Mogollar, in the nineties, produced with a different approach than the one they had in the seventies. This paper will explore the effect of Turkey's modernization process on the emergence of "Anatolian Pop" as well as comparing the two eras of Anatolian Pop in historical perspective.