Kültürel uzlaşma ve müzik: Kıbrıs'daki Türk ve Rum toplumları arasındaki uzlaşmaya yönelik müziksel diyaloglar

Abstract

Bu araştırmada müziğin, kültürler ve toplumlararası uzlaşma sağlamada etkili olup olamayacağı sorusundan yola çıkıldı. Bu sorulara yanıt aranırken önce müziğin kültürlerarası uzlaşmadaki ve çatışmadaki rolü İsrail–Filistin, Alman-Yahudi, Berlin Duvarı ve Grup Munzur örnekleriyle ele alındı. Bu aşamada müziğin, kültürlerin uzlaşmasında yardımcı olurken bazen de sorunun kendisi olarak ortaya çıktığı görüldü. Çalışmanın çıkış noktasının Kıbrıs'ta Türk ve Rum toplumlarının uzlaşmaya yönelik olarak sergilediği müziksel davranışlar olmasından dolayı, Kıbrıs adası özelinde müziğin iki toplum arasındaki uzlaşmaya katkıları ve ortak kimliği (Kıbrıslılığı) oluşturmakta nasıl kullanıldığı ele alındı. Müziğin iki toplum arasındaki uzlaşmaya katkısında, iki toplumun kendilerini ve kültürlerini ifade ediş biçimi olan şarkıları, eğlence anlayışları, mekanları, çalgı oturtumları ve iki toplumlu örgütlenmeleri incelendi. Tüm bu veriler ışığında halkın Kıbrıs'ta Türk ve Rum toplumları arasında uzlaşmaya yönelik olarak pek çok müziksel diyalog içine girdiği, ortak bir müziksel dil ya da söylem geliştirdiği görüldü. Adada iki toplumun da müziği tekrar bir araya gelmek, ortak kültürü göstermek için etkili bir yol olarak kullanmasının en önemli delilleri iki toplumlu örgütlenmeler ve tavernalarda yaşanan uzlaşma yönünde değişimlerdir. Bugün gelinen noktada tavernalarda iki toplumun müzisyenlerinin bir araya gelerek karma oturtumlarla, karma programlar yapar durumda olmaları ve bu sürecin biçimlenişi analiz edilmiştir. Ayrıca iki toplum arasında iletişim ve geçişleri sağlayan sınır kapılarının açılmasından önce tabandan gelen bir istekle halkın ortak iki toplumlu örgütlenmeler içine girmeleri ve değişen siyasi anlayışlar, ada dışı desteklerle bu örgütlenmelerin sürece katkıları ortaya konmuştur. The starting point behind this study was the question of whether music may be effective in ensuring an intercultural and international reconciliation. While answers to these questions were sought, the role of music in intercultural reconciliation and conflict was discussed first, through the examples of Israel-Palestine, German-Jew, Berlin Wall and Grup Munzur. At this stage it was observed that while music sometimes assists to the reconciliation of cultures, it sometimes also emerges as the problem itself. Due to the departure point of the study being musical activities displayed by Turkish and Greek societies in Cyprus towards reconciliation; music's contribution to reconciliation in Cyprus, and the method of using the music to develop a common identity (being Cypriot) were discussed. To understand music's contribution to the reconciliation between two societies; songs, entertainment methods, places, musical instrument use of two societies, in other words their self-expression methods and methods of expressing their cultures were examined. Their bi-communal organizations were also explored. Under the guiding light of all these data, it was witnessed that people in Cyprus established lots of musical dialogue addressed towards reconciliation between Turkish and Greek societies, and they developed a common musical language or expression. The most important proofs indicating that both societies use the music as an important tool to reconvene and to represent a common culture in the island are the changes towards reconciliation experienced in bi-communal organizations and taverns. Today, a stage where musicians from both societies get together in taverns and perform mixed programs through a mixed instrument use is reached. This stage and its configuration were also analyzed. Besides, the fact that society is involved in bi-communal organizations through a demand coming from the base and changing political understandings, before the opening of border check-points ensuring communication and passage between two societies, manifested the contributions of these organizations through non-island support.