19. yüzyılda İzmir ve çevresindeki Osmanlı dönemi yapılarında görülen sıvaüstü manzara resimleri ve özgün uygulamalar

Abstract

18. ve 19. yüzyıllardaki her alanda batılılaşma hareketlerinin getirdiği değişiklikler ve Saray'ın sanat üretimindeki etkinliğinin azalmasıyla beraber Saray dışında ve Anadolu'da yeni bir resim programı başlamıştır. 18. yüzyılda ilk olarak Topkapı Sarayı'nın duvarlarına batılı anlayışta yapılmaya başlanan manzara resimleri, 18. ve 19. yüzyıllarda Saray çevresine ve Anadolu'ya hızlı bir şekilde yayılmış, dini ve sivil mimaride süsleme unsurları arasında yerini almıştır. Özellikle 19. yüzyılda Batı Anadolu'daki dini ve sivil mimaride sıva üzerindeki süsleme unsurları arasında sıkça rastlanan manzara resimlerinin, belli bir sanatçı ve sanatçılar grubunun etkisinde yapıldığı düşünülmektedir. Buna göre bu tez kapsamında 19. yüzyılda İzmir ve çevresindeki Osmanlı dönemi yapılarında görülen sıvaüstü manzara resimleri araştırılmıştır. İzmir ve Çevresindeki dördü sivil beşi dini mimari örneği olmak üzere toplam dokuz adet yapıda bulunan yirmi altı adet manzara resmi örneği kompozisyon, teknik ve üslup açısından incelenmiştir. Her bir yapı ile ilgili tarihçe ve mimari özellikler, yapılarda yer alan resimlerin tarihçeleri, yapıdaki konumlandırılışı, kompozisyon ve üslup özellikleri verilerek sunulmuştur. Manzara resimlerinin kompozisyon özellikleri açıklanırken resimlerin kompozisyon şemalarını belirten çizimler ile desteklenmiştir. Ayrıca bazı yapılarda yer alan ve dönemine göre farklı üsluplarda yapılmış veya yakın bir zamanda yapılmış olan resimler ayıklanarak kısaca söz edilmiştir. Birinci bölüm; 18. ve 19. yüzyıllardaki Osmanlı dönemi resim faaliyetleri, Anadolu'daki duvar ressamları, Osmanlı duvar resimlerinin teknik ve üslupsal özellikleri ve sıva üstü manzara resimleri ile ilgilidir. İkinci bölüm, dini ve sivil mimari örnekler olarak farklı başlıklar halinde, tek tek yapılar açıklanmıştır. Tezin üçüncü bölümünde, incelenen resimlerden yola çıkılarak özgün uygulama çalışmaları yapılmıştır. During 18th and 19th centuries, a new painting routine began which brought change in every field because of the westernization movement and effected the Ottoman Palace?s art production in aspect of decreasing working organizations outside the Palace and Anatolia. The landscape paintings were the first examples which were made by Western influence on the walls of the Topkapı Palace. This kind of painting spread quickly around the Palace and in Anatolia during the 18th and 19th centuries, and it had replaced with other decorative elements in religious and civil architecture. Particularly the landscape paintings which were used as decorative elements on plaster in religious and civil architecture in West Anatolia in 19th century, were thought to have been made by particular artists or artist groups. Thus, in this thesis titled it is intented to investigate the landscape paintings on plaster which are found in the architectural structures of İzmir during the 19th century Ottoman Empire. Twenty-six landscape painting examples which are found in nine buildings- four civil, and five in religious buildings- in and around İzmir were examined from the view of their composition, technique of application and decorative styles. All buildings that are included in this thesis are presented though their historical and architectural properties, the history of the paintings they hold, the position of the paintings inside the building, the stylistic properties. The explanation of the composition properties of landscape paintings is supported by drawings of compositions in diagrams. In addition, paintings which were made by different styles or made recently in some buildings have been briefly mentioned as distinguished examples. The first chapter presents information about the painting activities of Ottoman Empire in the 18th and 19th centuries, muralists (wall painters) in Anatolia, technical and style features of Ottoman wall paintings and about landscape paintings on plaster. The second chapter presents different parts of religious and civil architecture examples are examined one by one. In the third chapter, unique wall painting applications which are produced with the influence of this thesis are presented.