Sanatsal form olarak oyuncak tasarımı

Abstract

Sanatsal Form Olarak Oyuncak Tasarımı? başlıklı bu araştırmada oyun-oyun nesnesi oyuncak ve sanat ilişkisi üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ?Oyuncak Formu? isimli birinci bölümde oyuncağın tarihsel değişimi Antik dönemden 21. yüzyıla dek ele alınmıştır. Antik dönemde oyuncakları ikonlardan ya da yaşamdan sonra ölüme eşlik etmesi istenmiş nesnelerden ayırt etmek güçtür. Ritüel amaçlı kullanılan adak nesneleri önce dinsel törenlerde hizmet görür daha sonra oynamaları için çocuklara verilirdi. Bu dönemde oyuncaklarda genellikle kil, taş, kemik, kurutulmuş meyve, tahta gibi malzemeler kullanılmıştır. Antik dönemden ortaçağa doğru gelindiğinde oyuncakların daha çok kil, ahşap ve balmumundan el yapımı ürünler olarak ortaya konduğu, dövme demirden hayvanların ve tahta bebeklerin üretilmesinden sonra ortaçağ sonuna kadar oyuncak sanayinde gelişme görülmediği saptanmıştır (Onur, 2002, 35). Ortaçağ'da ticaretin artmasına bağlı olarak zanaat tekniği ile aynı ürünün tekrar tekrar üretilmesinden, makine üretimine geçiş Sanayi Devrimiyle gerçekleşmiş daha sonra tüm Avrupa'ya yayılmıştır. 20. yüzyılda çocuğun gelişiminde oyuncağa büyük roller yüklenmeye başlanmıştı. Eğitsel ve Yaratıcı oyuncaklar adıyla yeni tasarım ürünleri pazarda yerini almaya başladı. 21. yüzyılda elektronik ve dijital oyuncaklar dikkat çekmiştir. Oyuncak formunun tarihsel değişimi bebek formu üzerinden örneklendirilmiştir. Bebekler her zaman istisnai oyuncaklar oldu. Zengin ya da yoksul her çocuğun bir bebeği vardı. Bebek formu antik dönemden günümüze oyuncağın izini sürmek açısından bize yol gösterecek evrensel oyuncaklardan biridir. Kuşkusuz, insanın kendi imgesiyle uğraşmasından çok önceleri de insan imgesi çocuğun oyuncağını etkiledi. İlk bilinçli insan imgeleri doğadan kopya edilen bebek gibi figürlerdi. Sanatsal heykellerle karşılaştırıldığında bunların özel bir konumu vardır. Çocukların ellerine geçmeden önce bunlar büyük olasılıkla tapınma nesneleri hizmetini görüyordu. Bebek gibi formlar Paleotik Taş Devri kil heykelciklerinde zaten vardı. Bunlar abartılmış bir tarzda kadın bedeninin özelliklerini göstermektedir. Bunların majik-mistik kadın simgeleri sonuç olarak da doğurganlığın simgeleri olduğu sonucu çıkarılabilir. Antik çağda az çok değerli malzemenin kullanımı farklılığı yaratırken, Ortaçağ bireysel düzeylere göre oldukça özel bebek tipleri ortaya koymaktadır. 19. yüzyılın ortalarına kadar bebekler yetişkinler gibi görünüyordu. 20. yüzyılın başlarında, çocuk pedagojisinin yeniden gözden geçirilmeye başlanması ve Fröbel ile Montessori'nin görüşlerinin yaygınlık kazanmasıyla bebek formları da değişime uğradı (Nieman, 56-57). 21. yüzyıl ise tasarım bebeklerin ortaya çıkışına sahne oldu. ?Oyuncak Formundan Sanatsal Forma? başlıklı ikinci bölümde ise oyun- sanat ilişkisi, tarih boyunca çeşitli düşünürlerin görüşlerine yer verilerek kavramsal çerçevede incelenmiş; oyun etkisiyle sanat üretmiş akımlarla somut bir şekilde ele alınmıştır. Oyun tavrıyla sanat yapan sanatçıların heykellerinden örnekler verilerek oyuncaklarla benzer olan noktalar vurgulanmış; Tasarım oyuncak adı altında oyuncağın tasarım yönü ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. In this study it was approsched among play, toy as play object and art relations. In the first chapter of the study which called ? The Form Of Toy?, it was trakled the historical change of toy since the ancien ages until 21.century. In the ancient ages toys seem icons and the objects which will accompany the life after the death. The votive objects which are used on the purpose of rituel served in the religious ceremonies and then the objects were gave to children for play. In this era it was used clays, stones, bones, dried fruits and wood etc. in toys. In the middle age the toys were usually made by clays, wood and wax. And in this era toy industry was not develop. The toy production by the artificers contine until the industrial revoluation. After the industrial revoluation toys which made by factories spread wide europe. In the 20. century, toys take a bigger part for development of child. Pedagogic and creative toys appeired in the market. In the 21. Country, remarks electronic and digital toys. The historical change of toy form is exemplified on the baby doll form. Baby doll form is one of the universal toy in terms of pursue the toy from ancient age to nowadays. The first concious human images were the baby figures which were copied from nature. These baby dolls served probably as adoration objects before the children play them. There is a special position of those contrary to artistic statues. There were baby forms in the clay figurins in the Paleolithic Stone Age. Those have shown the properties of an exaggerated woman body. These magic-mistic woman figurins are the symbols of the fertility. In the ancient age it was used the value materials in baby dolls. In the middle ages, special baby types emerged. The baby dolls seem to adults until middle of the 19. century. In the begining of 20. Century the baby doll forms changed with the development of the children pedagogy and spread the views of Frobel and Montessori. In the 21. century, designed babies emerged. In the second chapter of the study, the relation of play and art examined with various thinker?s views. Additional, it was exemplified with the statues of sculptor who is effected by the play. Under the ?The Designed Toys? topic in this study, is tackled the design side of toy