Üniversite öğrencilerinin eğitsel yazılım ekran tasarımı seçiminde kişiliğin etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin eğitsel yazılım arayüz tercihlerini ve bu tercihlerin öğrencilerin kişisel özelliklerine göre farklılaşma durumunu ortaya çıkarmak ve buradan hareketle öneriler getirmektir. Bilgisayar Destekli Öğrenme (BDÖ) uygulamaları, öğrenci gereksinimlerini ve bireysel ihtiyaçlarını karşılamamaktadır. Ayrıca, bireysel öğrenme olanağı sağlayan BDÖ'nün öğrenciye ortamı kendi gereksinimlerine göre düzenleme şansı vererek çok daha nitelikli bir süreç olacağı düşünülmektedir. Bu kapsamda, eğitsel yazılım arayüzün değiştirilebilir/yönetilebilir olması yararlı olacaktır. Bu çalışmada, katılımcıların kendilerini rahat hissedecekleri kendilerini yansıtan arayüz tasarımlarını oluşturmaları sağlanmıştır. Araştırmanın evreni Çanakkale 18 Mart, Dokuz Eylül ve Ege Üniversitesi eğitim fakültesi öğrencileridir. Örneklem olarak, eğitim fakültelerinin 2007-2008 Bahar döneminde bilgisayar dersi almakta olan 545 üniversite öğrencisi seçilmiştir. Araştırmada, veri toplama aracı olarak Arslan, Bacanlı ve İlhan (2005) tarafından geliştirilen Likert tipi ve beşli olarak derecelendirilen "Sıfatlara Dayalı Kişilik Ölçeği" kullanılmıştır. Bu ölçek, kişiliği 5 boyut ve 40 sıfat olarak açıklamaya çalışmaktadır. Araştırma modeli olarak "İlişkisel Tarama" modeli kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesindeæ aritmetik ortalama, standart sapma, kay-kare testi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlar aşağıda kısaca verilmiştir: a) Katılımcılar açık mavi, açık pembe ve pembe, beyaz gibi açık ve pastel renk tonlarını arka plan rengi olarak daha çok tercih etmişlerdir. Lacivert, koyu yeşil, gri gibi koyu ve soğuk renk tonlarını çok fazla tercih etmemişlerdir. Kahverenginin tonları olan açık kahverengi ve toprak rengi pastel renk değerleri olmalarına rağmen az tercih edilen diğer renk değerleridir. b) Katılımcılar yazı rengi olarak, siyah, mavi ve lacivert gibi soğuk renkler ve nötr renk değeri olan beyazı çok daha fazla tercih etmişlerdir. c) Katılımcıların en fazla tercih ettikleri arka plan yazı rengi birleşimleriæ beyaz arka plan rengi üzerine siyah yazı rengi (%4), açık mavi zemin rengi üzerine siyah yazı rengi (%3) ve açık pembe arka plan rengi üzerine siyah yazı rengi (%3) gibi karşıtlık taşıyan renk birleşimleridir. ç) Katılımcılar, metni destekleyen görsel öğe olarak en çok resmi (%40,4) ve tabloyu (%31,5) tercih etmişlerdir. Grafik (%28,1) ise en az tercih edilen görsel öğe olmuştur. d) Cinsiyete göre arka plan renk seçimlerinin farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuca göre, erkek öğrenciler kadınlara göre siyah (%10,4) ve mavi (%9,9) gibi soğuk renkleri arka plan rengi olarak çok daha fazla tercih etmektedirler. Kadın öğrenciler ise, arka plan rengi olarak açık ve sıcak renk tonları olan açık pembe (%16) ve pembeyi (%15,5), çok daha fazla tercih etmişlerdir. e) Cinsiyete göre yazı rengi seçimlerinin farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Yazı rengi olarak soğuk ve koyu renkler tercih edilmiştir. f) Kadın katılımcılar metni destekleyen görsel öğe olarak resmi (%45,2) diğer görsel öğelere göre çok daha fazla tercih etmişlerdir. Erkek katılımcıların görsel öğe seçimlerinin dağılımı birbirine yakındır. Erkeklerin görsel öğe tercihleri tablo (%34,7), grafik (%33,2) ve resim (%32,2) olarak sıralanmaktadır. g) Katılımcıların yaşlarına göre eğitsel yazılım arayüz seçimlerinin farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. ğ) Katılımcıların ÖSS öğrenim alanına göre eğitsel yazılım arka plan renk seçimlerinin farklılaştığı (x2(6)=17,22, p h) Katılımcıların öğrenim gördükleri bölüme göre eğitsel yazılım arka plan ve görsel öğe seçimlerinin farklılaştığı, yazı rengi seçimlerinin ise farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. ı) Katılımcıların kişilik özelliklerine göre eğitsel yazılım arayüz seçimlerinin farklılaşma durumunun sorgulanması sonucunda, dışa dönük/içe dönük (x2(12)=32,33, p i) Farklı dışadönük/içe dönük kişilik düzeylerine göre arka plan rengi tercihlerinin farklılaştığı (x2(12)=32,33, p j) Farklı duygusal denge/dengesizlik kişilik tipi özelliği taşıyan katılımcıların farklı arka plan rengi tercihleri olduğu (x2(12)=33,19, p k) Araştırmada, eğitsel yazılım tasarım ve renk seçimlerinde kişilikleri ve tercihleri genelleyen yaklaşımların yanıltıcı olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. The purpose of this research is to explore educational software interface design choices of university students and make suggestions for educational software designers. Computer Aided Learning (CAL) applications do not meet the requirements and individual needs of students. In addition, CAL applications that provide students to arrange learning environment according to their needs are thought to be more qualified. In this context, educational software interface designs should be flexiable/manageable. In this research, students had chances to design interfaces which are appropriate and comfortable for themselves. Students of Education Faculties of Çanakkale 18 Mart, Dokuz Eylül and Ege Universities formed the population of the research. 545 Education faculty students in 2007-2008 Spring term were chosen as the sample. In research, a five-point-Likert type scale called "Big Five Personality Scale" and developed by Arslan, Bacanlı and İlhan (2005) was used for data collection. This scale explains the personality including five factors and 40 attributes. According to analysis results, tables were formed and evaluations were made. Arithmetic avarege, standard deviation, x2 test were used while analysing the data. Results are given below. a) Participants mostly chose light and pastel background color tones as light blue, pink, light pink and white. Dark and cold colors as dark blue, dark gren and grey were the least chosen colors by students. The least chosen background colors were brown and its tones light brown territorial Color, although they are pastel color tones. b) Participants mostly chose cold and notr text color tones such as black, dark blue and blue. c) Participants mostly chose black text color on white backgroundcolor (%4), black text color on on light blue background (%3), black text color on light pink background color (%3) which creates opposite combinations. ç) Participants mostly chose picture (40,4%) and table (31,5%) as visual aid. Graph (28,1%) was the least chosen visual aid. d) Participants background color choices differed according to their gender. Males chose cold background colors such as black (10,4%) and blue (9,9%) much more than females. Females mostly chose warm and light background colors like light pink (16%) and pink (15,5%). e) Participants text color choices didn't differ according to their gender. Cold and dark colors were chosen as text color. f) Female participants mostly chose picture (45,2%) much more than other visual aids. Males' visual aid choices' percentages were similar. Males' visual aid choices are sorted as table (34,7%), graph (33,2%) and picture (32,2%). g) Participants' education software interface choices didn't differ according to their age levels. ğ) Participants' education software background color choices differed according to education field at ÖSS. Participants' education software text color and visual aid choices didn't differ according to education field at ÖSS. h) Participants' education software background color and visual aid choices differed according to their education departments at university. Participants' education software text color choices differed according to education department at university. ı) Participants' education software interface background color choices differed according to extroversion/introvertion (x2(12)=32,33, p i) Participants' education software interface background color choices differed (x2(12)=32,33, p j) Participants' education software interface background color choices differed (x2(12)=33,19, p k) In this research, it is found out that approaches generalizing personality and education software interface choices may be misleading.