Fen ve teknoloji dersi "güneş sistemi ve ötesi: Uzay bilmecesi" ünitesinde proje tabanlı öğrenme uygulamalarının öğrenci başarılarına, yaratıcı düşünmelerine, fen ve teknolojiye yönelik tutumlarına etkisi

Abstract

Kişinin kendi bilgilerini kendisinin oluşturduğunu savunan yapılandırmacı yaklaşıma dayalı öğretimde, bilimsel bilgi öğrencilere doğrudan aktarılması yerine, uygun öğrenme ortamları sağlanarak öğrencilerin bilim insanları gibi çalışıp bilimsel bilgilerini kendilerinin keşfetmelerine ortam sağlanmalıdır. 2005 Fen ve Teknoloji Öğretim Programında yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının benimsenmesiyle bu yaklaşımın özelliklerine uygun yöntemlerin uygulanmasının önemi artmıştır. Proje tabanlı öğrenme yöntemi yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı temelinde Fen ve Teknoloji dersinde uygulanabilecek yöntemlerdendir. Proje tabanlı öğrenme yönteminde öğrenciler araştırıcı, sorgulayıcı, yaratıcı, kendi bilgilerini oluşturan, eleştirel düşünen ve düşündüklerini rahatlıkla ifade edebilen birey konumundadır. Özgür düşünme ortamında öğrenciler grupla işbirliği içinde araştırmalar yaparlar, veriler toplarlar, toplanan bu verileri sorgulayıp, değerlendirirler, projelerini oluştururlar ve sunumlarını yapıp raporlaştırırlar. Öğretmen bu süreçte yol göstericidir. İlgili alanyazın incelendiğinde, fen konuları ile ilgili öğrenme eksikliklerinin belirlenmesinde ve fen öğretiminde yaratıcı düşünme üzerine çalışmaların olduğu, fakat bu konularda proje tabanlı öğrenme yönteminin etkisi üzerine çalışmaların sınırlı sayıda yer aldığı söylenebilir. Aynı zamanda ?Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi? ünitesiyle gerçekleştirilen bu çalışmanın içeriğine yönelik bir çalışmayla karşılaşılmamıştır. Bu araştırmada ?Fen ve Teknoloji Dersi "Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi" ünitesinde proje tabanlı öğrenme uygulamalarının öğrencilerin başarılarına, yaratıcı düşünmelerine, fen ve teknolojiye yönelik tutumlarına etkisinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu nedenle çalışmada biri deney ve diğeri kontrol grubu alınarak denkleştirilmemiş ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu İzmir ili Buca ilçesi Mehmet Emin Yurdakul İlköğretim Okulu'nun 7. sınıfında öğrenim görmekte olan, 26 deney ve 27 kontrol grubu öğrencisi toplam 53 öğrenci oluşturmaktadır. Dört hafta süren deneysel uygulama sürecinde deney grubunda dersler proje tabanlı öğrenme yöntemiyle, kontrol grubunda ise sadece 2005 Fen ve Teknoloji Öğretim Programıyla sürdürülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen, KR-20 test ölçüm güvenirlik katsayısı 0,93 bulunan ve 37 maddeden oluşan ?Güneş Sistemi ve Ötesi: Uzay Bilmecesi Akademik Başarı Testi?, ?Bilimsel Yaratıcılık Ölçeği? ile Cronbach Alpha ölçme güvenirlik katsayısı 0,94 olan ?Fen ve Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçeği? kullanılmıştır. Deneysel işlem öncesinde ve sonrasında veri toplama araçları her iki grupta yer alan öğrencilere uygulanmıştır. Verilerin analizinde SPSS programı kullanılmıştır. Uygulama öncesinde grupların akademik başarı puanları, bilimsel yaratıcılık puanları, fen ve teknolojiye yönelik tutum puanları ortalamaları arasında anlamlı farklılıklar olmadığı belirlenmiştir. Bu nedenle gruplar bağımlı değişkenler bakımından göreli olarak denk olarak kabul edilmiştir. Deneysel uygulama sonrasında deney ve kontrol grubuna uygulanan akademik başarıları testi, bilimsel yaratıcılık ölçeği ve fen ve teknolojiye yönelik tutum ölçeği sonuçlarına göre grupların puan ortalamaları arasında deney grubu lehine anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Deney ve kontrol gruplarının ön test son test akademik başarı puanlarında her iki grupta da son test puanları lehine anlamlı artış olmuştur. Deney ve kontrol gruplarının ön test-son test bilimsel yaratıcılık, fen ve teknolojiye yönelik tutum puanları incelendiğinde deney grubunda son test lehine anlamlı farklılık olduğu sonucuna ulaşılırken, kontrol grubunun ön test-son test bilimsel yaratıcılık, fen ve teknolojiye yönelik tutum puanlarında istatistiki olarak anlamlı farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca proje tabanlı öğrenme yönteminin uygulamasına ilişkin öğrenci görüşlerini belirlemek amacıyla deneysel işlem sonrası yarı yapılandırılmış görüşme soruları kullanılarak deney grubundaki öğrencilerle görüşmeler yapılmıştır. Öğrencilerle yapılan görüşmelerin analizi sonucunda öğrencilerin proje tabanlı öğrenme yöntemine ilişkin olumlu görüşlere sahip oldukları söylenebilir. Öğrenciler diğer derslerden farklı olarak bu ünitede projeler, sunumlar, grup çalışması, araştırma yaptıklarını, raporlar, modeller hazırladıklarını, günlük yazdıklarını, sorumluluk aldıklarını, araştırma yapıp bilgi topladıklarını, detaylı öğrendiklerini, derslerin eğlenceli ve zevkli geçtiğini, konu olarak farklı bir konu olduğunu belirtmişlerdir. Süreç içerisinde öğrencilerin en çok zorlandıkları bölümün rapor yazma aşaması olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda Fen ve Teknoloji dersinde proje tabanlı öğrenmeye dayalı etkinliklerin kullanılmasının öğrencilerin akademik başarılarının, bilimsel yaratıcılıklarının, fen ve teknolojiye yönelik tutumlarının olumlu gelişimi konusunda faydalı olabileceği düşünülmektedir. Gerçekleştirilen bu çalışmanın, yapılacak olan yeni çalışmalara yol göstereceği düşünülmektedir. In instruction that based on the constructivist approach, which asserts that a person built or construct his own information, scientific information should not be given to students directly, instead students should be provided appropriate learning environments to work like a scientist and create their own scientific information. The innovation of the program of science and technology education in 2005, the new teaching and learning methods emerged as the application of constructivist learning approach. Project based learning method is one of the methods used in constructivist learning that can be applied to science and technology lesson. The project based learning method allows students to research, question, create, make up his own knowledge, think critically, and express what he/she thinks easily. Furthermore, students can think freely, they collaborate to do research, collect data, analyze collected data, evaluate these data, create projects and make their presentation and report them in the environment that they can think freely. The teachers take a role as guidance in this learning process. According to the literature, although there are research on determining deficiency of the learning and creative thinking in teaching science, there are limited numbers of research on the effect of project based learning method on teaching science. At the same time, no work was recorded on the content of this study which was carried out with the unit of ?Solar System and Beyond: Space Puzzle?. The purpose of this research was to determine the effect of project-based learning on students? achievements, creative thinking, and their attitudes toward science and technology in the unit of solar system and beyond: space puzzle in science and technology lesson. In this study, semi experimental method with the pre test post test control groups is used. The study was conducted by selecting two groups, each one a class from an elementary schools in Buca, a district in the city of İzmir. The study group consists of a total of 53 individuals, 26 in the experiment group and 27 in the control group. The experimental process took four weeks: While the experimental group?s lessons were designed with the project-based learning method, the control group?s lessons were given only according to 2005 science and technology education program. The data collection instruments were in the followings; Solar System and Beyond: Space Puzzle Academic Achievement test with a 0.93 KR-20 reliability rating developed by researcher, scientific creativity scale and attitude scale toward science and technology with 0.94 Alpha reliability rate. Data collection instruments were applied both group of students before and after experimental process. SPSS program was used to analyze the data. Before the treatment, no significant difference was found between the groups? mean scores of academic achievement, scientific creativity and attitudes toward science and technology and thus, the groups were taken as equal in terms of relatively dependent variables. Both groups?, experimental and control, post-test scores on academic achievement had significant increases. When comparing pre test and post test scores of the experimental group's scientific creativity, attitudes toward science, and technology, there were significant differences in the favor of the post tests. It was also found that there were no significant statistical differences between pre test and post test mean scores of the control group students on the scientific creativity scale and attitude scale toward science and technology. It was seen that there was a significant difference between experiment and control group about academic achievement in the unit, scientific creativity and attitudes toward science and technology in favor of experimental group. To extend our understanding about the students? views about project based learning method, after the experimental process some interviews were also conducted with the students by asking them semi structured interview questions. As a result of analysis of interviews, it can be said that students have positive ideas about project-based learning method. Students reported that unlike the other courses, they did projects, prepared reports, did presentations, prepared models, wrote diaries and did more researches, worked with group, collected information, learned deeply in this unit. Courses were fun and enjoyable and subject was a different subject in this unit. The results also indicated that report writing phase was the most difficult part in the process. According to the results of the research, using project-based learning activities in science and technology class will be valuable in the development of students' academic achievements, scientific creativity and a positive attitude towards science and technology. It is thought that this study will be lead to further studies in this subject.