1960 Darbesi Sürecinde Akis Dergisi

Abstract

Türkiye'de 1945'ten itibaren başlayan çok partili yaşama geçiş çabaları, 14 Mayıs 1950 seçimlerinde Demokrat Parti'nin başarılı olması ile yeni bir boyut kazanmıştır. Siyasi, ekonomik ve toplumsal alanlarda yaşanan değişim kendini basın faaliyetlerinde de göstermiştir. İktidara gelmesinde basının etkisinden yararlanan DP'nin on yıllık dönem boyunca basına olan yaklaşımı kendi içinde farklılık göstermekle birlikte yaratılan özgürlük ortamı bilhassa haftalık haber dergiciliğinin gelişimine önemli katkılar sağlamıştır. 1950'lere kadar Türkiye'de yayınlanan haftalık dergiler daha çok magazin ağırlıklı röportaj, edebiyat ve fikir tartışmalarına yer veren ama politik olmayan dergilerdi. Bu nedenle çok partili yaşamın ihtiyaç duyduğu siyasi haber dergiciliği konusundaki eksiklik, 15 Mayıs 1954'te çıkarılan Akis dergisi ile giderilmeye çalışılmış ve Akis dergisi iktidarla muhalefetin hatalarını ayrım gözetmeksizin yansıtan üslubu sayesinde dönemin basınında büyük bir yankı uyandırarak Türkiye'nin ilk haftalık siyasi haber dergisi olmuştur. Bu çerçevede; makalenin konusunu oluşturan 27 Mayıs 1960 darbesi süreci incelenirken, yukarıda bahsedilen niteliklerinden ötürü Akis dergisi tercih edilmiş ve araştırma sürecinde derginin 1960 yıllarına ait tüm sayıları incelenmiştir. İnceleme esnasında özellikle dergide darbe üzerine yapılan olumlu ve olumsuz tüm yorumlar tespit edilmeye çalışılmış ve konu bütünsel bir yaklaşım içinde değerlendirilmiştir. Kısacası; Türk siyasal yaşamında bir dönemi kapatıp yeni bir dönemi açan ve etkilerinin sonraki dönemlerde de hissedildiği böylesine önemli bir olayla ilgili dergide yer alan bakış açılarını ortaya koyarak yakın dönem tarihinde dile getirilmeyen noktaların gün yüzüne çıkarılması, araştırmanın temel hedefini oluşturmaktadır. 'Attempts' in transition to multi-party system in Turkey since 1945, has gained a new dimension with the achievement of Democratic Party in the elections of May 14, 1950. Changes in political, economic and social fields have also occured in the activities of press. Although; DP, which benefits from the effect of press to have a power, has different approachs about the press during ten years; but especially thanks to the atmosphere of freedom, it has contributed to advance of weekly news jounal. Weekly journals published in Turkey until 1950, were mainly social journals that included interview, literature and intellectuel debates but also they were not political journals. For this reason, Akis Journal was published on 15 May 1954 to resolving the lack of political news journal and it has been Turkey's first weekly political news journal due to its unbiased style which indicates the mistakes of the power and the opposition. In this context, Akis Journal has been prefered due to the above-mentioned characteristics to examine the coup's period of 27 May 1960 which is the subject of this article and all the numbers of this journal that belongs to the year of 1960 has been examined in researching process. During the researching process, it has especially focesed on the positive and negative comments about the coup's period of 27 May 1960 and the subject is evaluated in a holistic approach. Briefly; the main purpose of this study is pointed out the unknown situation about this important event that is launched a new period in Turkish political life and affetced on the later period of recent Turkish history.