Jakobenizm-Cumhuriyetçilik Açmazında Kemalist Radikalizm

Abstract

This study explores the heuristic value of the concept of Jacobinism that has been widely used by mainstream approaches in Turkish political theory to characterise the radical nature of the Kemalist regime in the 1920s and 1930s. Having been inspired from Augistin Cochin's structural-historical analysis of the French Revolution, and his understanding of Jacobinism as a unique form of socialization that was born into and developed through the growth of autonomous public and civil societal institutions, it is argued that the theoretical and political parallelisms drawn between Kemalism and Jacobinism in Turkish political theory reproduce the artificial ideological meaning attributed to the concept by the conservative currents which reacted to the claims for equality and freedom that disseminated from the French revolutionary republican thought all over Europe in the late 18th century. Contrary to French Jacobinism, Kemalism has neither based on autonomous public and civil societal institutions nor envisioned a bottom-up transformation of the Turkish society. It is concluded that when compared to Jacobinism, the concept of republicanism better illustrates the radical impact of Kemalism on the traditional monarchical structure of the Ottoman polity. Bu çalısma Kemalist rejimin 1920'li ve 1930'lu yıllardaki radikal dogasını tasvir etmek üzere Türk siyasal teorisinin temel yaklasımları tarafından yaygınlıkla kullanılan Jakobenizm kavramının açıklayıcı degerini arastırmaktadır. Augistin Cochin'in Fransız Devrimi'ne yönelik yapısal-tarihsel yaklasımından ve Jakobenizm'i özerk kamusal ve sivil toplum kurumları içine dogan ve onların büyümesiyle gelisen bir sosyallesme tarzı olarak gören anlayısından ilham alınarak, Türk siyasal teorisinde Kemalizm ve Jakobenizm arasında kurulan teorik ve siyasal paralelliklerin, Fransız cumhuriyetçi devrimci düsüncesinden yayılan özgürlük ve esitlik iddialarına karsı geç 18'inci yüzyılda bütün Avrupa'da tepki gösteren muhafazakar cereyanların kavrama atfettikleri suni ideolojik içerigi yeniden ürettikleri ileri sürülmektedir. Fransız Jakobenizmi'nin aksine, Kemalizm ne özerk kamu ve sivil toplum kurumlarına dayanmıs ne de Türk toplumunun asagıdan-yukarı dönüsümünü öngörmüstür. Kemalizm'in Osmanlı geleneksel monarsik yapıları üzerindeki radikal etkilerini, Jakobenizm'le karsılastırıldıgında, cumhuriyetçilik kavramının daha iyi resmettigi sonucuna varılmaktadır.