İzmir İli Kentsel Kesimin Tüketim ve Gıda Harcamaları Katsayıları-Farklı Yaklaşımlar

Abstract

ABSTRACT In this study, working with monthly income and expenditure items ofhousehold and WLS, SUR , QREG are applied to urban sector data of İzmir in 1987 and 1994. In order to analyse the differences among food expenses, sub-groups of food expenses and sub-groups of consumption expenses in lower and higher income groups we studied with the groups of 20% and in five quantiles of 20%, 40%, 60%, 80% and 99%.

\"İzmir İli Kentselinde Gelir Esneklikleri -Ekonometrik Bir Yaklaşım-\" çalışmasında tüketimin gelirle olan ilişkisi incelenmiştir (Üçdoğruk, 1997). Kullanılan veriler DİE\'nin 1987 ve 1994 yılında yapmış olduğu \"Hanehalkı Gelir ve Tüketim Harcamaları Anketi\" İzmir ili yatay kesit zaman serisi kentsel kesim verileridir (DİE, 1987,XVI, DİE,1996a; 1996b). Aylık hane harcama ve gelir toplamları % 20\'lik gruplara bölünmüştür. Oluşturulan beş ayrı gelir grubu EKK (en küçük kareler) ile ayrı ayrı regresyon analizlerine tabi tutulmuş, tüketim ve gıda harcaması gelir esneklikleri hesaplanmış ve yorumlanmıştır. Sözü edilen regresyon denklemlerinde ve bunlara dayalı ekonomik ölçütlerde dikkati çeken nokta çeşitli gelir gruplarındaki regresyon katsayılarının işaret ve büyüklük bakımından birbirine çok benzediğidir. Ekonomik bakımdan çok gelişmemiş ve benzer tüketim alışkanlıkları olan farklı gelir gruplarına ait regresyon denklemlerinin diğer gelir gruplarından bağımsız olarak dikkate alınması, diğer bir anlatımla EKK yönteminin uygulanması acaba katsayı tahminlerinin sapmalı sonuçlar vermesine neden olabilir miydi? Bu soruya aranan yanıt doğal olarak farklı tahmin yöntemleri olmalıdır. Bu nedenle verilere Zellner\'in (1962a) geliştirmiş olduğu SUR (Seemingly Unrelated Regressions) uygulanmıştır (Öğüt, Üçdoğruk, 1999). Bu çalışmada ise hanelerin aylık gelir ve harcama kalemleriyle çalışılmış, ilaveten QREG (Quantile regression) uygulanmış, çeşitli quantillerde mutlak kalıntıların toplamları minimize edilerek sonuçlar yorumlanmıştır. Gıda harcamalarına, gıda harcamalarının kendi alt gruplarına ve tüketim harcamalarının kendi alt gruplarına yapılan harcamaların düşük ve yüksek gelir gruplarındaki farklılıkları görebilmek için beş tane %20, %40, %60, %80, %99 gibi quantillerde QREG (Quantile Regression) uygulanmıştır. Quantile regresyon, büyük ölçekli anket verileri ile çalışırken sık görülen heteroskedastik durumlarda EKKden daha etkin olmaktadır. Ayrıca quantile regresyon, aykırı gözlemlere (outliers data) daha dirençlidir.