YAŞLI BİREYLER İÇİN “AİLE ÜYELERİ TARAFINDAN VERİLEN BAKIMI DEĞERLENDİRME ENVANTERİ”NİN GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİĞİ

Abstract

Giris: Türkiye’de yaslıların bakımını üstlenen aile üyelerinin yeterliliğini değerlendirecek ölçüm aracı yoktur. Amaç: Bu çalısmanın amacı Shyu ve arkadasları tarafından gelistirilen “aile üyeleri tarafından verilen bakımı değerlendirme envanteri”ni Türk toplumuna uyarlamak ve envanterin geçerlilik ve güvenirliliğini test etmektir. Yöntem: Çalısmada, Erzurum’da yasayan 150 bağımlı yaslının bakım vericisi 15 hemsirelik öğrencisi tarafından evlerinde 3 kez ziyaret edilerek gözleme dayalı veriler toplanmıstır. Ölçeğin psikometrik değerlendirmesinde, güvenilirlik için madde analizi, iç tutarlılık ve gözlemciler arası uyum, geçerlilik için faktör analizi ve ölçüte bağlı geçerliliği test edilmistir. Bulgular: Envanterin madde-toplam koralasyonları ile Chronbach’s Alfa katsayıları; 7 maddelik Bakım Verenin Bakım Verdiği Bireyle Đlgili Bilgi Düzeyi boyutunda .57-.71 arasında ve .88, 6 maddelik Bakım Vermede Yasanan Güçlükler boyutunda .47-.60 arasında ve .78, 7 maddelik Bakım Verme Kaynakları boyutunda .47-.76 arasında ve .86, 5 maddelik Bakım Verenin Kendisinden Bekledikleri boyutunda .46-.65 arasında ve .79 bulunmustur. Gözlemciler arasında uyum bulunmamıstır. Envanterin her bir alt boyutu için yapılan faktör analizinde, madde faktör yüklerinin .58 ile .83 arasında ve faktör yapısının orijinaliyle aynı olduğu belirlenmistir. Es zamanlı uygulanan aile bakım verme yükü ölçeği ile bakım verenin bakım verdiği bireyle ilgili bilgi düzeyi, bakım verme kaynakları ve bakım verenin kendisinden bekledikleri ölçekleri arasında negatif (r=-.31, r=-.36, r=-.28), bakım vermede yasanan güçlükler ölçeği ile doğru orantılı (r=.47) iliskiler saptanmıstır. Sonuç: Envanter Türkiye’de veri toplama aracı olarak güvenle kullanılabilir. Gözlemciler arasındaki uyumun es zamanlı ölçümlerle yeniden değerlendirilmesi gerekir.

Background: In Turkey there is no measurement inventories for evaluating the efficiency of caregiving of families. Aim: The aim of the study was to adapt the Family Caregiving Factors Inventory (FCFI) developed by Shyu and coworkers for Turkey and to test its reliability and validity. Methods: The observational data were collected by 15 nursing students visiting three times 150 caregivers of older adult living in Erzurum at their homes. Psychometric assessment of inventory has been tested by item analysis, internal consistency and interobserver consistent for reliability, factor analysis and validity related to criterion for validity. Results: Its item-total correlation and Cronbach’s alpha coefficients were found as: between .57-.71 and alpha .88 for “Knowledge of the care receiver” (7 items) subscale, between .47-.60 and alpha .78 for “caregiving task difficulty (6 items) subscale, between .47-.76 and alpha .86 for “caregiving resources” (7 items) subscale, between .46-.65 and alpha .79 for “caregiver self expectations” (5 items) subscale, respectively. There was no consistency between observers. In factor analysis made for testing each subscale of inventory, it was determined that its item factor loads were between .58-.83 and its factor construct was same as its original form. Negative correlations (r=-.31, r=-.36, r=-.28) were found between “Caregiving Burden Scale” and “caregiver’s knowledge of care receiver” subscale, “caregiving resources” subscale and “caregiver self expectations” subscale that were concurrent implemented. Directly proportional correlations were found between “Caregiving Burden Scale” and “caregiving task difficulty” subscale (r=.47). Conclusion: The Inventory (FCFI) can be safely used in Turkey. Interobserver consistent should be revised by concurrent measurements.