Türkiye’de 1980 Sonrası Dönemde Yaşanan Ekonomik Krizlerin Analizi

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye’de 1980 sonrası dönemde gündeme gelen yapısal dönüşüm ile birlikte ortaya çıkan ekonomik gelişmeleri değerlendirebilmek, ekonomik krizlerin bir daha yaşanmasını engelleyecek gerekli önlem ve politikaları ortaya koyabilmek için Türkiye’de 1980 sonrası dönemde yaşanan ekonomik krizler analiz edilmiştir. Bu amaçla, bir ekonomik krizin nasıl bir ortamda ortaya çıkabileceği teorik olarak incelenerek, olası kriz türleri ile bu krizlerin içsel ve dışsal boyuttaki ekonomik, politik, sosyo-kültürel nedenleri araştırılmıştır. Genel olarak ortaya konulan ekonomik krizlere ilişkin teorik yaklaşımlardan sonra konu Türkiye bağlamında ele alınmıştır. Bu incelemeler, Türkiye’de ortaya çıkan ekonomik krizlerin başlıca nedenlerinin ekonomik, politik ve sosyo-kültürel alanlardaki dengesizliklerin oluşturduğunu göstermiştir. Bu dengesizliklerin yanı sıra uygulanan istikrar programlarının getirmiş olduğu ilave nedenler ve uluslararası koşullardaki krizi besleme yönündeki gelişmelerin varlığının Türkiye’deki ekonomik krizlerin nedenlerine çok karmaşık bir yapı kazandırdığı anlaşılmıştır. Böyle bir yapı içinde ortaya çıkan 1994, 1998 ve 2001 yılı krizlerinin Türkiye’de ekonomik ve sosyal maliyeti çok yüksek olan kayıplara neden olduğu, uygulanan istikrar programlarının ise her seferinde yeniden başa dönülmesi gibi başarısız sonuçlar doğurduğu görülmüştür. Bu incelemeler, Türkiye’de yaşanan krizlerin bir daha yaşanmaması için alınacak önlemlerin hem ulusal hem de uluslararası çok yönlü koşulların dikkate alınması ve uygulamaya konulan önlemlerin kararlı bir biçimde uygulanması zorunluluğuna işaret etmiştir