Tahtalı baraj havzasının hidrojeolojik incelenmesi ve yeraltı suyu kirlenebilirliğinin AHS - DRASTIC yöntemi ile değerlendirilmesi

Abstract

Tahtalı Baraj Havzası, İzmir İlinin güneybatısında yer alan ve içme su gereksiniminin yüzde 34'ünü karşılaması açısından önemli bir sahadır. Çalışma alanında temeli Paleozoyik yaşlı Menderes Metamorfikleri oluşturur. Birim üzerine bindirme fayı ile Mesozoik yaşlı Bornova Karmaşığı gelir. Neojen yaşlı birimler açısal uyumsuzlukla bu birimleri üstlemektedir. Kuvaterner yaşlı Alüvyon birimler alandaki tüm birimleri örtmektedir. Hidrojeolojik çalışmalara göre, çalışma alanında iki akifer sistemi belirlenmiştir. Birincisi, serbest akifer özelliğindeki alüvyon ve killi kireçtaşları, diğeri ise yarı basınçlı akifer özelliğindeki konglomeralardır. Alüvyon ve Neojen yaşlı killi kireçtaşları, havzasının orta kesimlerinde önemli oranda içme ve sulama suyu sağlamaktadır. Bölge yeraltı suları baskın olarak kalsiyum-magnezyum-bikarbonat, kalsiyum-bikarbonat ve sodyum-kalsiyum-bikarbonat fasiyesindedir. Çalışma alanında yapılan yeraltı suyu bütçe hesaplamalarında beslenmeden yaklaşık olarak 35 milyon metreküp fazla çekim yapıldığı hesaplanmıştır. Suların kökeni ve dolaşım mekanizmasının belirlenmesi için yapılan izotop analizlerine göre yeraltı suları kısa dolaşımlı ve meteorik kökenli sulardır. Havzanın etkin beslenme yüksekliği oksijen-18 ve döteryum izotop değerleri kullanılarak 176 - 376 metre olarak bulunmuştur. Tahtalı Baraj Havzası (İzmir)‘na ait potansiyel kirlenebilirliği değerlendirmek için DRASTIC yöntem uygulanmış ve CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) teknikleri kullanılarak haritalanmıştır. Modeldeki ağırlık ve oranlar AHS (Analitik Hiyerarşi Süreci) kullanılarak bulunmuştur. DRASTIC model ile yeraltı suyu arasındaki ilişkinin ortaya konulması için bütünleşik su kalitesi oluşturulmuştur. Su kalitesi parametreleri ulusal ve uluslararası içme suyu kalite değerleri baz alınarak AHS ile elde edilmiştir. Yapılan DRASTIC model ile yeraltı suyu kalitesi arasında doğrusal ilişki bulunmuştur. Investigation was carried out in an area of about 550 square kilometers located on the Tahtalı Dam catchments area. Tahtalı Dam Basin is an important water resource for Izmir because of thirty four 34 percent of Izmir's water supplied. As a result of geological investigation, the foundation of basin is formed by Paleozoic Menderes Metamorphics. The Mesozoic Bornova Melange that lies with unconformity via a thrust fault. The Neogene formations lie with non-uniformity over the Bornova Melange. The Quaternary alluvial layers overlie all the formation in the region. According to the hydrogeological studies, Quaternary alluvium and Neogene limestones are unconfined aquifer and conglomerates is semi confined aquifer. Chemical composition of groundwater are calcium-magnesium-bicarbonate, calcium- bicarbonate and sodium-calcium-bicarbonate type groundwater in the study area. Water budget of area reveals that 35 million cubic meters groundwater overexploitation. The Oxygen-18 and deuterium environmental isotopes show that effectual recharge elevation of basin ranged between 176-376 meters. Groundwaters originated from meteoric water and have short circulation time. Regional groundwater potential vulnerability assessment on the Tahtali Basin performed by using GIS based DRASTIC method. AHP is used to determinate the DRASTIC weighting and ratio value. Seven hydrogeological maps are used to assess the groundwater vulnerability zone. In addition to aquifer quality maps are prepared using AHP with multiple quality parameters. The AHS rating value are used with the groundwater quality standards. According to the results of these maps, there is very strong similarity between groundwater vulnerability map and groundwater quality map.