Kent çeperlerindeki az katlı konut topluluklarının kullanıcı-mekan ilişkisi bağlamında değerlendirilmesi: İzmir örneği

Abstract

20.yüzyılın sonlarında dünya genelinde yaşanan dönüşümler, konut üretim biçimlerinde de farklılıklar yaratmıştır. Özellikle 1960 sonrasında yaşanan ekonomik değişimlerde temellenen süreçler, konut alanlarının şekillenmesinde de temel belirleyici haline gelmiş; az katlı konut toplulukları ve kapalı konut siteleri de bu dönüşümlerin bir ürünü olarak ortaya çıkmışlardır. Temel nitelikleriyle öncekilerden farklı bir barınma pratiğine işaret eden bu oluşumlar, yeni bir konut sunum biçimi ve kentsel büyüme formu olarak öne çıkmaktadır. Küreselleşmenin etkileriyle dünyaya yayılan bu değişimler kapsamında, bu yeni konut alanlarının her ülkenin ve kentin kendi özgün bağlamı çerçevesinde şekillendiği görülmektedir. Türkiye'de de 1980 sonrasında, kent çeperlerinde, ortaya çıkan konut siteleri yeni bir yaşam tarzını, `farklılık' iddiasındaki bir mekansal örgütlenme ile tüketiciye sunmanın yeni bir yolu olarak keşfedilmişler; İstanbul ve Ankara'dan sonra başka büyük kentlerde olduğu gibi İzmir'de de giderek artmışlardır. Çalışmanın temel amacı, kent çeperindeki az katlı konut topluluklarının ortaya çıkış süreçlerini ve taşıdıkları problematikleri üst ölçekteki toplumsal gelişmeler paralelinde anlamaya çalıştıktan sonra, mimarlık eylem alanında bu konut toplulukları için bütüncül bir bakma biçimi geliştirmek ve bu çerçevede İzmir örneğini kullanıcı-mekan ilişkisi bağlamında derinlemesine irdelemektir. İzmir'deki az katlı konut toplulukları ve kapalı konut siteleri, ulusal ya da uluslararası ölçekteki benzerlerinden, kentin iç dinamikleri doğrultusunda temel farklılıklar içermektedir. Bu doğrultuda tez çalışması, konuya ilişkin geliştirmeye çalıştığı bütüncül bakma biçimiyle konunun her boyutuyla görülmesini sağlamış; İzmir kentindeki az katlı konut toplulukları ile ilgili yapılan envanter çalışmasının yanı sıra anket çalışmasından elde edilen bulgularla, İzmir'in dünya ve Türkiye içindeki farklılıklarını ortaya koymuştur. At the end of 20th century the transformations throughout the world, have also caused changes in housing production methods. Especially after the 1960s, new processes, which were based on the economical transformations, have also become the fundamental determining factor in the formation of residential areas and low-density housing settlements and gated communities emerged as a result of these transformations. These settlements, which indicate a different residential practice from the previous, come forward as a new residential presentation type and urban growth form. Within these transformations that spread around the world with the effects of globalisation, these housing settlements were shaped within the context of each and every country?s own unique context. After the 1980s in Turkey, new housing communities, which emerged in the boundaries of the city, were discovered as a new way of offering a new lifestyle to the consumers, by spatial organisation with a claim of `distinction?. They rapidly spread in İstanbul and Ankara and later in İzmir as well as other big cities. The aim of the study, trying to understand the emerging process and problems of low-density housing settlements at the urban fringes in parallel with the social developments in the world scale and later, to developing a comprehensive outlook for them within the architectural practice and thoroughly discussing the İzmir case within the context of user-space relationship. Low-density housing settlements and gated communities in İzmir have main differences from their national and international counterparts through own dynamics of city. Accordingly the thesis research, have provided to understand the matter in all dimensions with the comprehensive outlook it introduced the differences of İzmir in Turkey, and also in the world, by findings of the survey and inventory study.