1950'den günümüze karşıyaka'da apartman tipi konut yapılarındaki mekansal değişim ve dönüşümler

Abstract

Konut, yapıldığı dönemin ve konumlandığı bölgenin sosyo-ekonomik ve politik özellikleri ile kültürel değerlerini en iyi yansıtan mimari ürünlerden biridir. Türkiye'de ve İzmir'de konut üzerine yapılan çok sayıda araştırma ile mimari alanda yaşanan değişim ve dönüşümlerin geleceğe aktarılması sağlanmıştır. Bu çalışmada amaçlanan, konut araştırmaları için yeterli envanteri içerisinde barındıran, İzmir'in en eski ve en büyük yerleşim yerlerinden biri olan Karşıyaka'da, 1950 yılından günümüze kadar yaşanan değişimlerin apartman tipi konut yapıları üzerinden irdelenmesidir. Karşıyaka'da bu çalışma kapsamında tüm konut alanlarında inceleme yapmak zaman ve işgücü açısından hemen hemen olanaksız olduğundan konut mimarisinde yaşanan değişimlerin net olarak okunduğu bir bölge seçilmiş ve burada detaylı bir araştırma yapılmıştır. Çalışma alanı, farklı konum özellikleri ile sosyo-ekonomik ve kültürel şartları barındıran iki ayrı bölgeye ayrılmıştır. Çalışma bölgelerinde yapılan inceleme iki aşamada yürütülmüştür. Bunlardan ilki incelenen konutların konumlandığı ada ve parsellerin özellik olarak irdelendiği kentsel ölçek, diğeri ise konut mekanındaki örgütlenmenin irdelendiği mimari ölçektir. Kentsel ölçeğin mimari ölçeği ne derece etkilediği de çalışma içerisinde incelenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen veriler üzerinden çıkarılan grafik, şema ve değerlendirmeler ile yaklaşık 50 yıllık bir süreçte çalışma alanlarında yaşanan mimari değişim ve dönüşümler belgelenerek ortaya konmuştur. House is one of the architectural building type, which reflects social, economic and political properties besides cultural values of the period and the place that was built in. The change and transformation in achitecture were transferred to the future by lots of thesis and researches done about ”œhouse” concept in Turkey and İzmir. This thesis aims to analyze this change and transformation by focusing on apartment houses in Karşıyaka, which is one of the biggest and most ancient place in İzmir, during the period from 1950s to nowadays. It is almost impossible to analyze and investigate all houses in Karşıyaka due to limited man power and the time. Therefore, a place where the changes in housing architecture can be clearly seen in Karşıyaka was chosen and the detailed research was done on that place. The work area consists of two regions, which have different social, economic and culturel conditions with variant landing properties. The research done on these two work areas was executed on two phases. The first one concentrates on ”œurban scale”, which analyzes the plot and building block of houses. The second one is ”œarchitectural scale”, which analyzes the organization of interior space . Furthermore, it is also analyzed the relation between urban scale and architectural scale and how they affect each other significantly. As a conclusion, after having the results and data on the architectural change and transformation in Karşıyaka, during approximately 50 years of period is clearly documented and shown with the help related charts, schemas and evaluations.