Salihli yöresi traverten yataklarının fasiyes analizi ve ekonomik potansiyeli

Abstract

Çalışma, Salihli yöresi traverten yataklarının mikrofasiyes değişimlerini inceler. Bu kapsamda Dombaylı ve Kızılhavlu köylerinde işletilen, ticari adlarıyla ”œMedium”, ”œNoçe” ve ”œTrabej” tipi travertenlerin karbonat yapılarının ve fasiyeslerinin belirlenmesi ve istifin stratigrafisinin çıkarılması amaçlanmıştır. Çalışma alanında farklı traverten tipi düzeylerin oluşmasını sağlayan karbonat yapılar, mikritik yapılar ve fasiyesleri, spar yapılar ve/veya fasiyesleri, çalı yapıları ve fasiyesleri, biyolojik yapılar, gözenekler, katman-lamina yapıları ve diğer yapılar ve/veya fasiyesler olarak sınıflandırılmıştır. Mikrit yapılar: pıhtı mikrit, mikrobiyal mikrit, onkoidal küme; spar yapılar: algal mikrospar küme, algal spar küme, spar kabuk, pıhtı mikrit arası spar, çalı içi spar, spar karbonat kırıntı; çalı yapıları: hasır telek tüy, spar telek, küme çalı, yüksek yapılı bitki spar telek ve telek-tüy çalı, biyolojik yapılar: yüksek yapılı bitkiler, gastopodlar, ostrakodlar, charophitler, onkoidler, diğer yapılar: intraklast, dışkı pellet, algal top, kırıntılı karbonat fasiyesidir. Gözenekler; büzülme ve gaz boşlukları, çatı arası boşluklar ve organizma içi boşluklardır. Katman-lamina yapıları istifteki mikrit ve spar yapılardan oluşan düzeylerdir. İstifin en alt seviyesi olan ”œMedium” tipi traverten düzeyi kıyaya çok yakın, çok sığ göl kenarı fasiyesini (litoral) yansıtırken, istifin üst-orta seviyesi olan ”œNoçe” tipi traverten düzeyi, kıyaya yakın, durgun, bağıl olarak daha derin bir göl kenarı ortamını (litoral-sublitoral) düşündürür. İstifin en üst seviyesini oluşturan ”œTrabej” tipi düzeyler ise traverten çökelim ve doku özelliklerine uygun katmanlar içermekte ancak kireçtaşı-killi kireçtaşı özelliği göstermektedir. Bu durum, birikim alanının kapanmaya başladığını, ortamının yaygın-durgun sığ göl ortamına dönüştüğünü anlatabilir. Karbonat fasiyeslerin istif içinde düzenli-düzensiz ardalanmaları, göldeki ani sığlaşma-kuruma belirtileri, gölün su seviyesinin değiştiğini ve göl tabanının olasılıkla tektonik etkilerle çöktüğünü düşündürür. This study examines the microfacies characteristics of travertine beds in the Salihli area. Within this context, it is aimed that the stratigraphy, carbonate structures and facies characteristics of travertine deposits which are commercially named as ”œMedium”, ”œNoçe” and ”œTrabej” are determined around Dombaylı and Kızılhavlu villages. The carbonate structures are classified as, micrite structures and facies (clotted (peloidal) micrite, microbial micrite and oncoidal clump), spar structures and/or facies (algal microspar clump, algal spar clump, spar shell, intra clotted micrite spar, inner shrub spar and spar carbonate fragments), shrub structures and facies (mat quill-feather, spar quill, mass shrub, higher plants spar quill and higher plants quill-feather shrub), biological structures (higher plant stems, gastropodas, ostracodas, charophitas, oncoids), pores (shrinkage and gas escape pores, intra frame pores, inner organism pores), other structures and/or facies (intraclasts, fecal pellet, algal ball and fragmented carbonate facies) and layer-laminae structures formed by micrite & spar structures in the sequence. The ”œMedium” type travertine beds deposited in very shallow lakeside (litoral) facies, ”œNoçe” type travertine beds deposited in more static and relatively deeper litoral-sublitoral environment, Trabej” type travertine is made up of limestones-clayey limestones showing depositional and texturel charactericts of true travertine deposits. This characteristic indicates that because of the sedimentary fill, deposition area began to die and the environment turned into an extensive static shallow lake. Regular and irregular alternation of carbonate facies within the sequence and the sudden changes form shallow to deeper conditions imply oscilations in water depth caused by tectonically controlled collapse in the base of lake.