Tarihi dokuların sürdürülebilirliğinde turizm kaynaklı değişimlerin etkileri: Kuşadası Dağ ve Camii-Kebir Mahalleleri örneği

Abstract

Kentler; yüzyıllar boyunca çeşitli milletlerin yaşayışlarına, kültürlerine, değerlerine, sanat anlayışlarına tanıklık etmiş ve bu olguların harmanlanmasıyla ortak bir kimliğe bürünerek günümüze gelmişlerdir. Bu kimliğin fiziksel yansıması olan mimari öğeler, bulundukları çevrede geleneksel dokuları oluşturmakta ve geçmiş-bugün-gelecek arasında köprüler kuran açık hava müzeleri olarak algılanmaktadırlar. İnsanlığa tarihi ve kültürel geçmişini anlatan bu dokuların korunması ve gelecek nesillere aktarılması gerekmektedir.Tarihi ve kültürel değerlerimiz, ekonomik sorunlar ve bilinçsizlik gibi iki ana problemle karşı karşıyadır. Koruma kültürünü almamış ve ekonomik açıdan düşük seviyedeki toplumlar, rant kaygısı güderek günlük kazanımlar peşinde koşmakta, yitirilen değerleri önemsememektedirler. Geleneksel konut dokuları, turizm açısından çekim merkezleri haline gelmekte, yerel halk da bu sektörün mali dinamizminden pay almak için hareket etmektedirler. Turizm doğru planlanıp, uygulandığında koruma için araç olabilmekte, geleneksel dokuların sürdürülebilirliğinin sağlanmasına katkı koyabilmektedir. Ancak gerekli çalışma ve analizlerin yapılmadığı yörelerde büyük tahribatlara yol açabilmektedir.Bu bağlamda çalışmanın çıkış noktası, kendine has doğal, tarihi ve kültürel değerlere sahip olan Kuşadası ilçesinde turizmin etkilerinin incelenerek, geleneksel konut dokusu üzerindeki değişimlerin tespitinin yapılmasıdır. Ayrıca meydana gelen değişimlerin neden-sonuç ilişkisi araştırılarak, tarihi değerlerin korunarak sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik öneriler getirmektir. Kuşadası'nda turizm sektörünün hızlı ve plansız bir şekilde gelişmesi, olumsuz çevre etkilerini de beraberinde getirmiştir. Yapılan çalışmada, koruma, yeniden işlevlendirme, turizm ve sürdürülebilirlik ilkeleri araştırılmış, Kuşadası çeşitli açılardan incelenmiş, turizmin oluşturduğu etkiler ve bunların fiziksel yansımaları tespit edilmeye çalışılmıştır. Kentsel sit alanı içerisinde kalan Dağ ve Camii-Kebir Mahalleleri alan çalışması için belirlenmiştir. Bu bölgedeki tarihi tescilli konut yapıları ve geçirdikleri değişimler araştırılmış, rölöveleri alınarak föyler düzenlenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda, geleneksel konut dokusuna uygun olduğu düşünülen yeniden işlevlendirme önerileri getirilerek, yapıların korunmasının ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasına katkı koyulmasına çalışılmıştır. Over the centuries, cities has witnessed to the various nations' life styles, cultures, values and sense of art and they have reached today with a common identity by harmonizing those facts. The architectural elements, as a physical reflection of this identity, constitutes traditional textures in their environment and they are perceived as open-air museums that builds bridges between the past, today and the future. Therefore, these textures, which are the historical and cultural heritage of human kind, must be protected and delivered to posterity.Our historical and cultural values face with two main problems such as economic issues and oblivion. Societies, that are economically poor and have lack of protection culture, pursue daily profits and underestimates taken values. Traditional architectural textures become attraction centers of tourism and locals try to get a share from the fiscal dynamism of the sector. By planing appropriately, tourism can be a tool for protection and strengthen the sustainability of traditional textures. However, it can also cause to great damages in the absence of necessary studies and analyses.In that context, this paper aims to research the effects of tourism in Kuşadası, which has unique natural, historical and cultural values, and determine the changes on the traditional architectural textures. It also explores the causal connection of the changes and make suggestions for the sustainability of historical values. In Kuşadası, tourism has grown up in a fast and unplanned way, which brings up negative environmental conditions. This paper sets out the principles of protection, refunctioning, tourism and sustainability and the paper analyses Kuşadası in various ways in conjunction with the determination of the effects of tourism and its physical reflections. For the field study Dağ and Camii-Kebir Quarters, which are in the protected area, are evaluated. Historical registered architectural structures and their transformations are also explored the leafs are arranged by surveying. In the light of the findings, this paper gives refunctioning suggestions that are suitable for the traditional architectural texture and it tries to make some contrubitions to the protection of the structures and to the sustainability.