Çok şeritli yollarda sürücü şerit seçim davranışının modellenmesi

Abstract

Yol yüzey bozuklukları (deformasyonlar) Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde sıkça görülen bir durumdur. Özellikle şehir içi ve şehirlerarası yollar, alt ve üst yapı tasarımındaki eksiklikler ve aşırı ağır araç yüklerinden dolayı çeşitli yol yüzey bozuklukları oluşmaktadır. Bu tür yüzey bozuklukları Türkiye'deki yüksek trafik kaza oluşumunun ana nedenlerinden birisidir. Diğer taraftan deformasyonlar, planlanan işletme takviminden önce yeniden inşaat ya da bakım gerektirmektedir. Sonuç olarakta işletme maliyetinde artışa sebep olmaktadır. Bu çalışma kapsamında, deformasyonlu yollarda araçların şeritler üzerinde yanal yöndeki konumları ve boyuna yönde içinde bulunduğu mevcut trafik akımı içerisindeki hareketi incelenmiştir. Ayrıca çalışmada yol yüzey bozukluklarının sürücülerin, şerit seçim eğilimi ve mevcut akımın hareketi üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Yol bozukluklarının olduğu kesimlerde geriye doğru şok dalgası oluşumunu belirleyebilmek amacıyla kritik hız değerinin hesaplanmasına yönelik yeni bir model önerilmiştir. Elde edilen sonuçlardan deformasyonların büyüklüğünün ve sürücü karakteristiklerinin, araçların deformasyonlu yollardaki hareketini etkileyen en önemli parametreler olduğu görülmüştür. Ayrıca yol bozukluklarının derinlik veya yüksekliğine göre deformasyonlu yolların kapasite değerlerinde dalgalanmalar olduğu ve deformasyon olan kesimlerde kapasitenin önemli miktarda azaldığı saptanmıştır. Road surface deteriorations (deformations) are commonly seen in developing countries like Turkey. Especially various road surface deformations generally occur in urban and interurban roads due to infrastructure and superstructure deficiencies and excessive heavy vehicle loads. These kinds of deformations are one of the main reasons of high traffic accident rate in Turkey. On the other hand, deformations necessitate reconstruction or maintenance before the scheduled operational plan. Consequently it may result overrun in operation cost. In this study, the lateral positions and longitudinal movements of vehicles on lanes are investigated in current traffic flow. Also deformation effects on drivers? tendencies of lane selection and on the movement of current traffic flow are tried to be determined. A new critical speed calculation method is suggested to predict backward shock waves caused by deformed road sections. According to obtained results; it is seen that the degree of deformations and driver characteristics are one of the most important parameters for the movement of vehicles. In addition, road capacity values fluctuate by these sections and noticeable decrease in capacity values that are generally assigned depend on depth and height of deformations