Osmanlı dönemi vakıf eserlerinin onarım süreçlerinin irdelenmesi: İzmir-Kemeraltı camileri örneğ

Abstract

İslamiyet'in doğuşundan itibaren İslam toplumlarında etkin olan vakıf sistemi günümüze dek gelişerek devam etmiştir. Vakıf sistemiyle, karşılık beklemeden ve süre sınırı olmadan hayır yapılması amaçlanmıştır. Osmanlı Dönemi'nde de etkin olan bu sistem birçok kamusal yapının inşasına olanak tanımıştır. Osmanlı Dönemi'nde bireysel olarak inşa edilen vakıfların onarımları toplumun sorumluluğunda gerçekleştirilmiştir. Bu anlayışla inşa edilen ve onarılan camiler; Cumhuriyet Döneminde Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün mülkiyetine bırakılmış; taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilmiş ve korunması amaçlanmıştır._x000B_Günümüzde Osmanlı Dönemi camilerinin korunmasına ilişkin çalışmalar Vakıflar Genel Müdürlüğü ve ilgili Vakıflar Bölge Müdürlüğü sorumluluğunda; Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları kontrolünde (Koruma Uygulama ve Denetim Büroları haricinde); hizmet sektörü tarafından gerçekleştirilmektedir. Yasal düzenlemelerle belirlenen sınırlar içerisinde, üç farklı alandaki aktörlerin gerçekleştirdiği çalışmalar, onarım ve koruma sistemini oluşturmaktadır._x000B_Çalışma kapsamında onarım sistemi, uygulamaya dayalı olarak uygulamalar öncesi süreç, uygulamalar süreci, uygulama sonrası süreç olmak üzere üç başlıkta irdelenmiştir. Osmanlı Dönemi Kemeraltı camilerine ilişkin olarak 1965-2011 yılları arası koruma adına gerçekleştirilen işlemler incelenmiş, onarım sisteminin aksayan/işlemeyen yönlerine ilişkin çıkarımlarda bulunulmuştur. Sonuç olarak Kemeraltı camileri özelinde yapılan bu çalışmayla Osmanlı Dönemi vakıf eserlerinin korunması konusunda yapılacak çalışmalara, Kemeraltı camileri özelinde mevcut olmayan nitelikte bir kaynak oluşturulması hedeflenmiştir. Since the foundation of Islamism, having been an efficient system in Islamic societies, waqf (vakif) system has come until today growingly. The waqf (vakif) system aims to do charity without any limitation about time. Having been active in Ottoman period, this system gave an opportunity to build public constructions. The restoration of waqfs, which were built individually in Ottoman Period, was carried out under the responsibility of the society. The mosques which were built and restored within this concept have been left to the possession of General Directorate of Waqfs (Vakif) in Republic period._x000B_Today the studies in order to protect Ottoman period mosques is carried out under the responsibility of General Directorate of Waqfs and related Regional Directorate of Waqfs; under the control of Cultural Heritage Conservation Board (except Preservation, Implementation and Control Bureaus) by service industry. Within the limits which are defined by the legal regulations the studies in three different areas forms restoration and conservation system._x000B_Within the scope of the study, based on implementation restoration system is semtinized in three titles as before implementation process, implementation process and after implementation process. The procedures, which had been carried out for conservation regard to Ottoman Period Kemeraltı Mosques between 1965-2011, were semtinized and deductions were made on inoperative aspects of restoration system. As a result, within this study on Kemeraltı Mosques, it is aimed to create nonexistent source for studies that will be done for the conservation of Ottoman period waqf buildings.