Buca yeşil andezitlerinin jeolojisi malzeme özellikleri ve durabilitesinin araştırılması

Abstract

İzmir Buca ilçesindeki tarihi binalardayaygın olarak kullanılmış olan yeşil andezit, İzmir'deki önemli tarihi yapılardada dış mekankaplama taşı olarak kullanılmıştır. Renk ve desen özelliğinin yanı sıra masif bir görünüme sahip olan yeşil andezit, bu özelliği nedeniyle yakın döneme kadar oldukça yoğun talep görmüştür. Bu çalışmada ilk önceBuca ve yakın çevresinde yürütülen arazi çalışmaları ile yeşil andezitin üretildiği taş ocağının lokasyonu tespit edilmiştir. Taş ocağından alınan andezit bloklarından üretilen numunelerelaboratuvar deneyleri uygulanarakyeşil andezitin mineralojik, kimyasal özellikleri, fiziksel ve mekanik özellikleri belirlenmiş ve bu özellikleri,doğal yapıtaşı standartlarıyla karşılaştırılmıştır. Daha sonra, andezit numuneleri üzerinde donma-çözünme, ıslanma-kuruma ve tuz kristallenmesi gibi hızlandırılmış ayrıştırma deneyleriyle bu kayacın değişik çevresel ayrıştırıcı etkilere karşı duraylılığı araştırılmıştır. Çalışmanın son aşamasında,Buca yeşil andezitinindurabilitesi, ortalama gözenek boyutu, su emme kapasitesi, ıslak kuru tek eksenli basınç direnci oranı, slakedurabilite indeksi ve statik kaya durabilite indeksi gibi değişik durabilite tanımlama yöntemleri ile değerlendirilmiştir. Mineralojik ve kimyasal kompozisyonuna bağlı olaraktrakiandezit olarak tanımlanan Buca yeşil andezitinin fiziksel ve mekanik özelliklerinin, doğal yapıtaşı olarak kullanılabilirliği açısından, TSE standartlarında öngörülen sınır değerlere büyük oranda uygun olduğu belirlenmiştir. Buca yeşil andezitinin gözenek boyutu ve su emmesidurabilite tanımlama yöntemlerine göre`donma-çözünmeye karşı düşük durabiliteli', suya doygun-kuru tek eksenli basınç direnci oranı, slakeve statik durabilite indeksi durabilite değerlendirme yöntemlerine göre de `yüksek durabiliteli' kayaçlar grubunda yer aldığı belirlenmiştir. The green andesite, used widely in İzmir - Buca, has also been extensively used as a building material for the exterior walls of the historical buildings in İzmir. Green andesite; beside its color and pattern properties, offers massive appearance which had caused to attack strong demond in the near past. Firstly in this study, the location of the quarry where the green andesite had been excavated, was determined. Then, the mineralogical, chemical, physical and the mechanical properties of the green andesite samples taken from the old quarry were determined and these values were correlated with the related standards. Ageing tests such as Na2SO4 and MgSO4 salt crystallization, freezing ? thawing and wetting ? drying were conducted on the fresh andesite core samples to assess their durability in different environmental conditions. In addition, the durability of the green andesiteis also evaluated by determining its average pore diameter, saturation coefficient, wet to dry strength ratio, static rock and slake - durability indices. Buca green andesite is defined as thetrachy-andesiteaccording to its mineralogical and chemical compositions andis found to have physical and mechanical properties close and or above the threshold values given by the Turkish standards. The average pore diameter and saturation coefficient index values indicate that Bucagreen andesite is frost-susceptible and has wet-to-dry strength ratio;slake-durability index and the static rock durability index values indicate that Bucagreen andesite is very gooddurable stone.