Turizm yerleşmelerinde nüfusun sosyo-ekonomik özelliklerinde ortaya çıkan değişimler ve eğitim üzerindeki etkisi (Foça örneği)

Abstract

Turizm faaliyetlerine bağlı olarak ortaya çıkan nüfusun sosyo-ekonomik yapısındaki değişimler eğitim çağındaki kuşak üzerinde etkisini göstermektedir. Çalışma alanımız olan İzmir'in Foça ilçesi, gelişmekte olan bir turizm merkezi görünümüyle nüfusun yapısında meydana gelen değişimlerin açıkça gözlemlendiği bir yerleşme konumundadır. Foça ilçesinde nüfusun sosyo-ekonomik özellikleri ve eğitim üzerindeki etkisini ortaya koymak için; turizm yatırımları ve turistik kentleşme süreciyle ilgili bilgilerin bir bölümü Foça Belediyesi'nden, demografik veriler TUİK' ten, Turizmle ilgili istatistikler T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığından, eğitim ile ilgili bilgiler Milli Eğitim Müdürlüklerinden ve diğer veriler Foça ilçesi kırsal ve kentsel yerleşmelerden seçilmiş olan dört ilköğretim okulunun 8. sınıf öğrencileri ve onların velilerinden oluşan denekler üzerinde uygulanan anket sonuçlarından derlenmiştir. Türkiye 1960'lı yıllardan itibaren etkili olmaya başlayan turizm hareketleriyle birlikte bu sektörde kendi yönünü belirlemek durumunda kalmıştır. Ödemeler dengesinden istihdam sorununa kadar birçok ekonomik yönü olan turizm, nüfusun sosyo-ekonomik yapısı üzerinde de çeşitli etkilerde bulunmaktadır. 1980'li yıllardan itibaren Foça'da turizm, ekonomisinde tarım ve balıkçılık ağırlıklı olan bu kasabanın çehresini değiştirmeye başlamış ve hızlı bir turistik kentleşmeye maruz bırakmıştır. Bu değişimin nüfus üzerinde kadının çalışma hayatına katılma oranı, eğitim çağındaki kuşağın meslek eğilimleri, inşaat ve ulaşım sektörlerinin gelişimi gibi sosyal ve ekonomik boyutlarda sonuçları olmuştur. Foça halkının gelişen turizm hareketleriyle birlikte kültürel özellikleri farklılaşmalara uğramıştır. Foça ilçesi, turistik potansiyelini öncelikle deniz-kum-güneş anlayışı üzerine kurmuş olan ve çoğunlukla iç turizm faaliyetlerinin yaygın olduğu bir yerleşmedir. İkincil konutların fazlalığı ve emekli nüfusun giderek Foça'da daha çok yerleşmesi bu durumun en açık kanıtlarıdır. Foça ilçesinin Ege sahilleri içinde benzeri olan Çeşme, Kuşadası, Bodrum vb. turistik merkezlerden farkı, iç turizme daha yatkın bir görünüm sergilemesidir. Sonuç olarak, Foça gibi yerleşmeler için günümüzde turizmi nüfusun sosyo-ekonomik yapısında meydana gelen değişimlerden bağımsız düşünmek mümkün değildir. Ülkemizin geleceği olan eğitim çağındaki kuşak üzerinde derin etkisi bulunan turizm sektörü diğer taraftan ülke ekonomisi açısından da önemli sonuçlar doğurmaktadır. Bu bağlamda, turizm ve yarattığı etkinin gerek eğitim çağındaki kuşak üzerinde gerekse Foça halkı üzerinde ve çevresel ölçekte doğurduğu sonuçların bir arada incelenmesi ve yorumlanması yoluna gidilmiştir. Differences in the socio-economic structure of the population due to touristic activities have same effects on young generation who are at the age of education. Our study area Foça, İzmir, a developing tourism centre, is a location where the changes in structure of the population can be observed clearly. In order to put forward the socio-economic peculiarities of the population and its effects on education, some of the information about touristic investments and touristic urbanazation process has been taken from Foça Municipality's records and demographic data have been obtained from TUİK. In addition to these, tourism statistics (used in this study) have been taken from TR Ministry of Culture and Tourism and educational information from Directorates of National Education. Other data acquired from the results of questionnaires applied to subjects who are 8th grade students and their parents at four primary school selected according to Foça's rural conditions. From 1960s on, with influential upward movements in tourism, Turkey had to determine its direction in this sector. Having various aspects such as payment balance and employment problems, tourism also have some effects on the socio-economic structure of the population. From 1980s on, tourism has begun to change appearance of Foça, once an agricultural and fishery town. Thus the town has been subjected to a rapid urbanization. This has had some social and economic results such as a rise ın women's employment rate, change in occupational preferences of the students and developments in construction and transport sectors. Moreover, cultural pecularities of people of town has begun to change as well. Foça has settled its touristic potential on sea-sand-sun triangle and most of the tourism activities are domestic level, second house construction and continuing settlement of retired people in town are definite prooves of this situation. Foça is different from Other similar Aegean towns, Çeşme, Kuşadası, Bodrum, in that it demonsrates much more inclanition to internal tourism. As a result, for locations like Foça, it is impossible to think about tourism without affecting changes in the socio-economic structure of the population. Tourism have both important roles ao young generation who continue their education at primary schools and on national economy. Therefore, in this study tourism and its effects on both students and inhabitants of the town as well as its enviromental results have been studied and interpreted with reference to one another.