Sait Faik Abasıyanık'ın Havada Bulut adlı hikaye kitabının kelime ve kelime grupları bakımından incelenmesi ve Türkçe eğitimine katkısı

Abstract

Bu çalışma, Sait Faik Abasıyanık' ın "Havada Bulut" adlı eserindeki "Havada Bulut", "Ay Işığı", "Havada Bulut", "Büyük Hulyalar Kuralım", "Karidesçinin Evi", "Yorgiya'nın Mahallesi", "Kurabiye", "Korkunç Bir Pastane", "Eleni ile Katina", "Falcı Matmazel Todori", "Birinci Mektup", "İkinci Mektup", "Sonu", "1 Nisan'da Bir Erik Ağacı ile Konuştum", "Mehmet Bey'e Göre" hikayelerindeki kelime öbeklerinin tahlilini içermektedir. Bu incelemede önce cümlenin herhangi bir öğesi konumundaki kelime öbeklerinin tespitine çalışılmıştır. Tespit edilen bu kelime öbekleri içerisinde varsa alt kelime öbekleri tespit edilmiş ve ilgili başlığın altında verilmiştir. Bu çalışmada Türkçedeki kelime öbekleri; ad öbekleri, sıfat öbekleri, zarf öbekleri, fiil öbekleri, ünlem öbekleri, bağlaç öbekleri ve kısaltma öbekleri olarak yedi ana grupta ele alınmıştır. Öbekler cümlede üstlendikleri görevlere göre gruplandırılmıştır. Ad öbekleri kendi içinde iyelik takımları, sıfat takımları, özel ad öbekleri, san öbekleri, ad fiil öbekleri, cümlede ad göreviyle kullanılan ortaç öbekleri, ikileme biçimindeki ad öbekleri, cümle biçimindeki ad öbekleri , bağlaç öbeği biçimindeki ad öbekleri ve +DEN…………+E öbeği biçiminde ad öbeği başlıkları altında incelenmiştir. Sıfat takımı biçiminde oluşan sıfat öbekleri, bir sıfat takımının bir sıfat yapım eki alarak sıfatlaşmasından oluşan sıfat öbekleri, iyelikli sıfat öbekleri durum ekli sıfat öbekleri, toplamalı sayı öbeği biçiminde oluşan sıfat öbekleri, ortaç cümlemsisi biçiminde oluşan sıfat öbekleri, ad takımı+ sıfat yapım eki biçimindeki sıfat öbekleri, zarf+ sıfat öbekleri biçimindeki sıfat öbekleri, ikileme biçimindeki sıfat öbekleri başlıkları altında bu bölüm incelenmiştir. Bağlaç öbeği biçimindeki sıfat öbekleri ise bağlaç öbekleri bölümünde incelenmiştir. Çalışmamızda zarf öbekleri: ilgeç öbekleri, ulaç cümlemsileri, cümlede zarf göreviyle kullanılmış ikilemeler, başka bir zarfla belirtilmiş zarfların ve bir zarfla belirtilmiş sıfatların oluşturduğu öbekler başlıklarıyla incelenmiş olup incelememizde kalıplaşmış zarf öbeklerine rastlanmamıştır. Fiil öbekleri de ad+çekimli yardımcı fiil biçiminde oluşan fiil öbekleri, ortaç+çekimli yardımcı fiil biçiminde oluşan fiil öbekleri, ulaç+çekimli yardımcı fiil biçiminde sürerlik fiillerinin –İp ekiyle kurulanları ve deyim biçiminde kalıplaşmış fiil öbekleri başlıkları altında incelenmiştir. Bağlaç öbekleri bölümünde bağlaç öbeklerinin cümledeki görevleri dikkate alınarak cümlede ad göreviyle kullanılan bağlaç öbekleri ve cümlede sıfat göreviyle kullanılan bağlaç öbekleri olarak iki başlık altında incelenmiştir. Cümlede zarf göreviyle kullanılan bağlaç öbeğine ise incelememizde rastlanmamıştır. Sınıflandırma ve tespit eserdeki sayfa numaraları ve satırlar dikkate alınarak yapılmıştır. İncelememizde cümle bütünlüğüne mümkün olduğunca dikkat edilmiş olup öbeklerin kaçıncı sayfada ve satırda geçtiği cümle ve öbek sonlarında ayraç işareti içerisinde gösterilmiştir. Ancak hangi hikayede geçtiğinin belirtilmesine gerek görülmemiştir. İncelememizin sonuç bölümünde en çok hangi kelime öbeğinin kullanıldığı belirlenmiş; bunların Türkçe eğitimine olan katkısı tartışılmış ve Sait Faik'in dili ve üslubu hakkında tespitler yapılmıştır. Tez Havada Bulut adlı eserin Yapı Kredi Yayınlarının 2002'de yayınlanmış on üçüncü baskısından hazırlanmıştır. İncelemesi yapılan hikayelerin tamamı bu baskıdan yapılmış kopyalar şeklinde ekler bölümünde verilmiştir. This study includes the analysis of word groups in Sait Faik Abasıyanık's stories, "Havada Bulut", "Ay Işığı", "Büyük Huylalar Kuralım", "Karidesçinin Evi", "Yorgiya'nın Mahallesi", "Kurabiye", "Korkunç Bir Pastane", "Eleni ile Katina", "Falcı Matmazel Todori", "Birinci Mektup", "İkinci mektup Sonu", "1 Nisan'da Bir Erik Ağacı ile Konuştum", "Mehmet Bey'e Göre". In this analysis, first of all, the determination of word groups in any component of a sentence is studied. According to whether these groups determined are available in the sentence, subphrases have been determined and given under the related headline. In this study, word groups have been divided into 7 categories such as noun groups, adjective groups, adverbial groups, verbal groups, exclamation groups, conjuctional groups and abbreviation groups. These groups are classified according to their functions in the sentence. In expression, groups that function as nouns are called noun groups. Noun groups have been studied under the headlines of possessives, adjective groups, proper noun groups, title groups, verbal noun groups, participle groups that are used as nouns and noun groups in the form of reduplications, noun groups in the form of conjuction groups, nouns groups in the form of sentence and noun titles in the form of +DEN……..+E groups. In this chapter, adjective groups that are in the form of adjective sets, adjective groups that convert into adjectives by derivational affixes, adjective groups with case suffixes, adjective groups that form as collective number groups, adjective groups that form as verbal adjective sentences have been analysed under the headline of adjective groups. No adjective groups with possessives have been found in our study. Adjective groups in the form of conjuction groups have been analysed in the chapter of conjuction groups. The groups that are used before verbs, gerundials and adjectives and that specify them and affect their meaning are called adverbial groups. These groups have been analysed under the headlines of prepositional phrases, gerundial sentences, reduplications that are used in the form of adverbs, adjective groups that are specified by an adverb and no stereotyped adverbial groups have been found in our study. Verbal groups have been examined under the headlines of verbal groups that are formed as noun+ finite auxiliary verb, verbal groups that form as gerundives+finite auxiliary verb, durative verbs that form with the adjunction "–ip" in the form of gerund+finite auxiliary verb and stereotyped verbal groups in the form of idioms. In the chapter of conjuctional groups, the forms of them in sentence have been analysed under two headlines of conjuctional groups that are used in the form of nouns and conjuctional groups that are used as adjective groups in sentence. No conjuctional group that are used as adverb has been found in our study. Classification and determination have been done considering the page numbers and lines. Sentence entirity has been eloborately watched and the page and the line of the groups stand on have been marked between paranthesis. But indicating the story that these groups exist in has been seen unnecessary. In the final chapter of our study, the word groups which are used most are defined and these are discussed whether they are useful for Turkish trainning In addition some identificationg about Sait Faik Abasıyanık's language and literacy style. The thesis has been prepared according to the thirteenth edition that was published in 2002 of the piece "Havada Bulut " of Yapı Kredi Edition. All the stories that have been analysed are available in the form of copies in addition part.