Madde kullanan ve kullanmayan ergenlerin psikolojik sağlamlık ve aile işlevleri açısından karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmanın amacı Madde Kullanan ve Kullanmayan ergenleri psikolojik sağlamlık ve aile işlevleri açından karşılaştırmaktır. Araştırma evreni İzmir İli Bornova İlçesi'ndeki 25 lisede 9. sınıfta okuyan 6322 ergenden oluşmaktadır. Araştırma örneklemi oranlı küme (okul türü) örnekleme yolu ile belirlenen 7 lisede okuyan toplam 849 ergenden oluşmaktadır. Seçilen okullardaki 9. Sınıfta okuyan ulaşılabilen tüm öğrencilere kişisel bilgi formu ve ölçekler verilmiştir. 750 öğrenciden toplanan veriler değerlendirmeye alınmıştır. 750 kişilik örneklemdeki %63,1'i (473 kişi) kız, %36,9'u (277 kişi) erkektir. Örneklemin yaş ortalaması 15,22'dir. Ergenlere Kişisel Bilgi Formu, Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ) ve Psikolojik Sağlamlık ve Ergen Gelişim Ölçeği (PSEGÖ) uygulanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde SPSS 15,0 istatistik paket programından yararlanılmıştır. Katılımcıların demografik özeliklerine göre (cinsiyet, madde kullanma durumu, okul türü, gelir düzeyi vb.) aile değerlendirme ve psikolojik sağlamlık alt ölçek puanlarına ilişkin karşılaştırmalar için bağımsız örneklemleri için t-testi ve tek yönlü varyans analizi teknikleri kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki korelatif ilişkiler de Pearson momentler çarpımı korelasyon tekniği ile çözümlenmiştir. Bulgular: Örneklemdeki ergenlerin yaşam boyu en az bir kez madde (alkol/sigara/uyuşturucu) kullanma oranları %45'tir. Örneklemin %21,6'sı sigarayı, %40,1'i alkolü (%35,5'i ayda bir kez ve daha sık), %2,2'si uyuşturucu maddeleri yaşam boyu en az bir kez kullandığını bildirmiştir. Kullanılan uyuşturucu maddelerde ilk sırada esrar (%1,2) ve uçucu maddeler (%1,2), daha sonra haplar (%0,7), kokain (%0,5) ve eroin (%0,5) gelmektedir. Madde kullanmayan ergenlerin, madde kullanan ergenlere göre "okul içi ilişkilerde ilgi ve yüksek beklentiler", "amaçlar", "ev-içi ilişkilerde ilgi", "arkadaş grubundaki yüksek beklentiler", "ev-içi yüksek beklentiler", "empati", "işbirliği ve iletişim", "öz-farkındalık" ve "eğitimsel beklentiler" koruyucu faktörlerine sahip olmaya ilişkin algılarının daha olumlu olduğu belirlenmiştir. Madde kullanmayan ergenlerin, madde kullanan ergenlere göre ailesini "problem çözme" ve "duygusal tepki verebilme" işlevleri bakımından daha sağlıklı algıladığı belirlenmiştir. Madde kullanan ergenlerin, madde kullanmayan ergenlere göre ailesini "iletişim", "roller", "gereken ilgiyi gösterme", "davranış kontrolü" işlevleri ve "toplam aile işlevselliği" bakımından daha sağlıklı algıladığı bulunmuştur. PSEGÖ içsel (eğitimsel beklentiler faktörü hariç) ve dışsal koruyucu faktörleri ile toplam aile işlevselliği algısı arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler saptanmıştır. The aim of this study is to make comparisons about Resilience and Family Functions among the adolescents who use substance and don't use substance. A total of 6322 9th grade students from 25 high schools in İzmir Bornova were proportionally sampled according to school type. 750 adolescents in 7 high schools in Bornova are in the sample. In 750 adolescents, 63% of participants are girls (473 girls) and 36% of participants are boys (277 boys). The age average of participants is 15,22. The aim of this study is to make comparisons about Resilience and Family Functions among the adolescents who use substance and don't use substance. A total of 6322 9th grade students from 25 high schools in İzmir Bornova were proportionally sampled according to school type. 750 adolescents in 7 high schools in Bornova are in the sample. In 750 adolescents, 63% of participants are girls (473 girls) and 36% of participants are boys (277 boys). The age average of participants is 15,22. "Family Assesment Device", "Resilience and Youth Development Module" and "Demographic Data Form" were used as research instruments in this study. To analyze the data, SPSS 15,0 program was used. T-test, ANOVA and pearson correlation were used to analyze the relationship between levels of resilience, family functions and the other variables (sex, substance use, school type, substance use in family, level of income). Findings: The prevelance of lifetime one or more substance using is 45% among the adolescents in sampling. Prevalence of substances use was estimated as follows: alcohol drinking 40.1% (one or more in one month 35.5%), tobacco smoking 21.6%, illicit drug use 2.2%. Prevalence of illicit drug use was estimated as follows: hashish 1.2%, volatile substances 1.2%, pills (like ecstasy) .7%, cocain .5% and heroin .5%. For substance use variable, "school caring relationships and high expectations", "goals", "home caring relationships", "peer high expectations", "home high expectations", "empathy", "communication and cooperation", "self awareness", "educational aspirations" of adolescents who don't use substance were found higher than the adolescents who use substances. For substance use variable, "problem solving", "affective responsiveness", of adolescents who don't use substance were found higher than the adolescents who use substances. "Communication", "roles", "affective involvement" "behavioral control", "general family functioning" of adolescents who use substance were found higher than the adolescents who don't use substances. According to the results, it has been found out that there is a meaningful relationship between the levels of family functioning and Resilience and Youth Development Module's sub scales (except educational aspirations). As there is a drift in family functions towards an healthy level, the scores of Resilience and Youth Development Module's sub scales increase.