Türkçe soru tümcelerinin öğretimi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde, Türkçe soru tümcelerinin yerini tartışarak; öğretimine ilişkin öneriler sunmaktır._x000B_Bu amaç doğrultusunda, Evrensel Dilbilgisi (Yetinmeci Çizgi Dil Kuramı) ve Bilgi Yapısı Kuramları çerçevesinde Türkçe soru tümcelerinin yapılanışı alanyazına gönderimlerde bulunarak incelenmiş; elde edilen kuramsal tartışmalar neticesinde, Türkçe soru tümcelerinin ayrıntılı bir sınıflaması oluşturulmuştur. Bu noktadan yola çıkılarak, farklı beceri düzlemindeki kırkbeş yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kitabında, bu sınıflamanın ne ölçüde yer aldığı; soru tümcelerine yönelik bütüncül bir ünitenin yer alıp almadığı ve ne tür soru tümcelerine yer verildiği sorularına yanıt aranmıştır. Bu aşamadan sonra da soru tümcelerinin incelenen kitaplardaki görünümüne karşın, bir öğretim önerisi oluşturulmuş; bu çerçevenin içinden de ne-sorularına yönelik bir öneri uygulaması sunulmuştur._x000B_İncelemeler sonucu, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kitaplarında, Türkçe soru tümcelerine bütüncül bir ünite ayrılmadığı, ayrılan bölümlerde de klasik betimlemelerden yola çıkılarak yalnızca evet/hayır ve ne-sorularına değinildiği; Türkçe soru tümcesi türlerinin metinler içerisinde yitip gittiği, ayrıntılı olarak betimlemelerinin sunulmadığı yargılarına ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra, Türkçenin sözdizimsel oynaklığının bilgi yapısı ile birebir ilintili olmasının, soru tümcelerinin klasik betimlemeler aracılığıyla öğretilemeyeceğine yönelik bir gösterge oluşturduğu tartışılmıştır._x000B_Son olarak, çalışmada sunulan ne-sorularına ilişkin öneri uygulamasının ilerideki materyal geliştirme çalışmalarına öncülük edebileceği üzerinde durulmuş; sonraki çalışmalar için, çeşitli yaş düzeyindeki öğrenicilerle çalışıp bu önerinin geçerliği hakkında bilgi edinilebileceği belirtilmiştir. The aim of this study is to discuss the place of the Turkish interrogative statements in teaching Turkish as a foreign language, and to present teaching suggestions._x000B_In line with this objective, the structures of Turkish interrogative statements have been analyzed within the framework of Universal Grammar (Minimalist Program) and Information Structure, referring to the literature where necessary, and as a consequence of those theoretical argumentations, a detailed classification of Turkish interrogative statements has been formed. From this point forth, in forty-five books of teaching Turkish as a foreign language for different skill levels, the answers have been sought to the questions what extent this classification exists; whether there is an integrated unit regarding Turkish interrogatives, and what kind of Turkish interrogatives exist. Following this part, a teaching suggestion has been formed against the observations in the analyzed books, and an application of the teaching suggestion regarding wh-questions has been presented._x000B_From the analyses, it has been concluded that there is not an integrated unit for Turkish interrogatives in the books of teaching Turkish as a foreign language, and that in the so-called relevant parts, only yes/no questions and wh-questions are touched upon through traditional descriptions. It has as well been concluded that Turkish interrogatives are lost among the texts, and that they are not described in a detailed way. Furthermore, it has been discussed that there is evidence that Turkish interrogatives cannot be taught by the way of traditional descriptions since Turkish flexible word order is directly related to its information structure._x000B_As the last to say, it has been emphasized that the presented wh-question teaching suggestion can lead to further material development studies. It has as well been remarked for further studies that the validity of this suggestion can be tested by working with students from different ages.