Türkiye'de öğretmen istihdamında yaşanan sorunlar

Abstract

Bu çalışmanın genel amacı, Türkiye'de öğretmen istihdamında ortaya çıkan sorunları ortaya koymaktır. 2003-2011 yılları arasında Türkiye'deki eğitim fakültelerinde eğitim gören tüm branşlardaki öğretmen adayı sayıları ve bu branşlarda atanan öğretmen sayıları karşılaştırılmaktadır. Bu şekilde istihdam edilebilecek şekilde üniversitelere öğrenci alınıp alınmadığı ve atanan öğretmen adaylarının okullarda öğretmen ihtiyacını ne ölçüde karşıladığı; tüm branşlar için coğrafi açıdan ülke çapında dengeli bir dağılımın olup olmadığı incelenmektedir. Ayrıca istihdam politikalarının eğitim fakültelerinde eğitime nasıl yansıdığı, mevcut öğrencileri nasıl etkilediği ve öğretmen istihdamında nasıl bir politika izlenmesi gerektiği incelenmekte ve öneriler geliştirilmektedir._x000B_Araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmakta ve veriler nitel araştırma yöntemiyle elde edilmektedir. Doküman incelemesi ve katılımcılarla görüşmeler yapılmakta ve elde edilen veriler içerik çözümlemesine tabi tutulmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi öğretim elemanları ve öğrencilerinden oluşmaktadır. Her katılımcı grubundan 20-25 kişi ile görüşmeler yapılmaktadır. Araştırmada kullanılmak üzere her katılımcı grubu için hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme formu geliştirilmiştir._x000B_Araştırmada aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır: üniversiteye alınan öğrenci sayıları ile yapılan atamalar arasında bir tutarlılık yoktur. 2003-2010 yılı verilerine göre en fazla atama yapılan bölgeler Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi, en fazla atanan alanlar Arapça öğretmenliği ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenliği, en az atanan alanlar ise Almanca ve Fransızca öğretmenliğidir._x000B_Öğretim elemanlarının görüşlerine göre; yapılan atamalar öğretmen gereksinimini karşılamamaktadır. Üniversitelere öğrenci sayısı ile yapılan atamalar arasında bir arz talep dengesi yoktur. Eğitim fakültelerindeki öğrenci kontenjanlarının düşürülmesi gerekmektedir. YÖK ve MEB'in öğretmen yetiştirme ve istihdamı konusunda ilişkileri zayıf olup ancak son yıllarda biraz güçlenmiştir. Ücretli öğretmen çalıştırma etik değildir. Yine öğretim elemanları ücretli öğretmenin eğitimi olumsuz etkileyeceğini, fen edebiyat fakültelerine formasyon hakkı verilmemesi gerektiğini ve formasyonun yetersiz olduğunu, öğrencilerin bölüm seçerken çok bilinçli olmadıklarını, KPSS'nin öğretmen yeterliliğini ölçmede yetersiz olduğunu, KPSS'ye alan sınavı ve mülakat eklenmesi gerektiğini, öğretmen istihdamı açısından tek tip kadrolu veya sözleşmeli öğretmenliğin olması gerektiğini, KPSS'nin öğrencileri gerek okul yaşamını gerekse sosyal hayatını olumsuz etkilediğini, öğrencilerinin atanamadıkları takdirde başka mesleklerde çalışmalarını kötü bir durum ama zorunlu kalmışlarsa olabileceğini belirtmişlerdir._x000B_Öğrencilerin yarıya yakını bölümlerini istemeden seçtiklerini belirtmiştir. Öğrenciler, üniversitelerin ataması az yapıldığı halde fazla öğrenci almalarını olumsuz bulmuşlar, üniversitelerdeki öğrenci kontenjanlarının azaltılmasını gerektiğini belirtmişlerdir. Bölümlerini seçme nedenlerini ortaöğretimdeki alanlarına uygunluk, kendilerini o branşa yakın hissetmeleri olarak değerlendirmişler; çok az bir öğrenci grubu ise bölüm seçme nedenini aile baskısı olarak değerlendirmiştir. İlk atamaların Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne daha çok yapılmasını bazı öğrenciler bunun haksızlık olduğunu bazıları ise bunu zaten bildiklerini, kabullendiklerini belirtmişlerdir. Ücretli öğretmenliğin eğitim hayatını olumsuz etkilediğini ve etik olmadığını belirtmişlerdir. Tüm öğretmenlerin kadrolu istihdam edilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. KPSS'nin okul yaşantılarını ve sosyal yaşantılarını olumsuz etkilediğini belirtmişler ve KPSS'nin yapılması gerektiğini ancak içeriğinin değişmesi gerektiğini, mutlaka alan sınavı konulması gerektiğini, genel kültür ve genel yetenek sorularının azaltılması gerektiğini savunmuşlardır. Tekrar meslek seçme şansı verilse öğrencilerin büyük çoğunluğu yine öğretmenlik mesleğini seçeceklerini belirtmişlerdir. Ayrıca öğretmen yetiştirme ve istihdamı açısından YÖK ile MEB arasında ilişki olmadığını belirtmişlerdir._x000B_Öğretim elemanları ve öğrencilere göre; öğretmen yetiştirme ve atama konusunda YÖK ile MEB'in işbirliği içinde olması ve bu konuda uzun vadeli planlar yapılması gerekmektedir. Öğretmen yetiştiren kurumların, öğretmen ihtiyacına uygun sayıda öğretmen adayı yetiştirmesi gerekmektedir. Okullarda rehberlik hizmetlerinin faaliyetlerinin artırılması ve meslek seçiminde öğrencilere daha yönlendirmelerin yapılması, ücretli öğretmenliğin kaldırılması, tek tip kadrolu veya sözleşmeli öğretmenliğe geçilmesi, KPSS'nin içeriğinin değiştirilmesinin alan sınavının mutlaka yapılması gerektiği, formasyonun kaldırılması ve fen edebiyat fakültelerine öğretmen olma hakkı verilmemesi, üniversitelerin eğitim fakültelerindeki öğrenci kontenjanlarının azaltılması ve daha iyi eğitim verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. The general purpose of this study is to present the issues that emerge from the teacher employments in Turkey. In between 2003-2011 years, the whole number of field teacher applicant shaving education in education faculties and the whole number of appointed field teachers in Turkey are going to be compared. In this way, whether the universities are accepting students to be employed and to what extent the appointed teachers provide the need at schools; whether there is a balanced distribution for the whole fields geographically and according to rural-urban aspects are going to be examined. Also, how the employment policies are reflected to the education system in education faculties, how these policies affect the existing students and graduates and which policies should be followed in teacher employment sare going to be handled and proposal sare going to be developed._x000B_In this study, the descriptive scanning model is used and the data is obtained by the qualitative research method. Document reviewing and participant interviewings are done and the results are subjected to content analysis. The research working group is consist of faculty members from Dokuz Eylul University, Buca Faculty of Education. 20-25 people are interviewed from every participant groups. The semi-structured interview forms are developed for every participant groups in this study._x000B_In art of the findings, answers are searched for there search questions. In this part, the data obtained by collecting information is analyzed, tabulated and, it is interpreted for the purpose of there search._x000B_In conclusions and recommendations part, the results of there search are discussed and the proposals are developed according to these results. According to the assignment datas between 2003-2010 years , the regions that are assigned most are East and South Eastern Anatolian Regions, the fields that are assigned most, Arabic teaching and Religious Culture and Moral Knowledge Teaching, the fields that are assigned least, Germany and French Teaching._x000B_According to the views of instructors, assignments that are made do not satisfy the need. There is not a supply and demand equilibrium between the student numbers in university and the assignment numbers that are made. The student quota in faculties of education is required to be dropped. The relationship of YOK and MEB about teacher education and employment are weak but it has been becoming strong in recent years. It is not ethic to employ substitute teacher. Still, instructors indicated that substitute teacher would affect the education negatively, it is required not to give the right of formation to faculties of science and letters and formation is insufficient, students are unconcious while choosing their field, KPSS is not enough to measure the capability of teachers, branch exam and interview are required to be added to KPSS, in terms of employment there must be permanent or contracted teaching employment, KPSS affects the both school and social lives of students negatively, students indicated that in the event of not being assigned,to work in a different job is a bad situation but İf they have to, it can happen._x000B_Almost half of the students indicate that they choose their field without wanting.Students indicate that it is negative for universities to accept more students although there are few assignments, it is required to drop the quota of students in universities. They evaluate reasons for choosing their field as suitability of it to high school field, feeling themselves close to that field; few group of students evaluated their reasons for choosing the field as family pressure. Some students indicate that the making the first assignments to East and Souhteastern Anatolia regions more is unfair, some of them indicate that they have already know and accepted that. They stated that substitute teaching affects the education life negatively and it is not ethic. They indicated that all the teacher must be employed permanently. They say that KPSS affects the both school and social lives of them negatively and KPSS need to be done but its content must change, it is necessary to introduce a branch exam,the questions of general culture and general ability must be reduced. If the chance of choosing a job is given again, most of the students indicate that they choose job of teaching once more. They also state that there is not any connection between YÖK and MEB about teacher education and employment._x000B_According to the instructors and students; it is required that there must be a connection between YOK and MEB about teacher education and assignment and there has to be made long term plans about that subject. The institiutions that educate teacher are required to educate a good few candidate teachers in relation to teacher need. It is reached as a result that increasing the activities of guidance services at schools, better supervising to the students for choosing the job, abolition of substitute teaching, introducing permanent or contracted teaching employment,changing the content of KPSS, necessity of introducing a branch exam, abolition of formation , not giving the right of becoming teacher to faculties of science and literature, dropping the student quota in faculties of education and giving better education must be required