Birinci Demokrat Parti Hükümeti döneminde tüketicilerin tüketim eğilimlerini belirleyen genel koşullar ve fiyatlar

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra ülkeyi 27 yıl boyunca yöneten CHP iktidarının ömrü 14 Mayıs 1950 seçimleri ile sona ermiş ve Demokrat Parti yönetime geçmiştir. Bu çalışmada I. Demokrat Parti Hükümeti dönemindeki siyasi olayların ekonomi politikalarına, bunun da halkın alım gücüne ve fiyatlara etkileri incelenmiştir. Atatürk döneminde yoktan var edilen ve belirli bir gelişmenin yaşandığı ekonomik dönemin hemen arkasından gelen İnönü döneminde II. Dünya Savaşı'nın da etkisi ile devletçilik politikası uygulanmaya başlanmıştır. Devletçilik politikası kapsamında ithalata sınırlamalar getirilince, ülkede yeterli üretim de yapılmadığı için hem fiyatlar yükselmiş hem de ürünlerde yokluk yaşanmıştır. Sonuçta halk Tek Parti'li günlerde Osmanlı dönemindeki tüketim alışkanlıklarını bile devam ettirememiştir. 1946 yılında kurulan Demokrat Parti devletçilik politikası yerine liberal ekonomik sistemle fiyatları ucuzlatıp ülkeyi kalkındıracağını söyleyerek 1950 seçimlerini kazanmıştır. Demokrat Parti, iktidarının ilk yıllarında Amerika'dan alınan yardımlar sayesinde, özellikle tarımsal alanda yatırımlar yapmış ve bunların sonucunda ülkede tarımsal üretim büyük oranda artmıştır. Yine bu dönemde yeni barajlar kurulmuş, limanlar yapılmış ve karayolu ağı genişletilmiştir. Bunların yanı sıra şeker, ekmek ve tekstil ürünlerinin fiyatları düşürülünce alım gücü artan halk lüks tüketim mallarına yönelir. Demokrat Parti, Türkiye'nin daha çabuk kalkınması gibi iyi niyetlerle ekonomik kalkınmanın dozunu ülke kaynaklarının kaldıramayacağı ölçüde zorlayınca, bütçede oluşan açıkları kapatmak için yeni borçlar alınmıştır. Uygulanan bu yanlış politika sonucunda Türkiye, ekonomik anlamda dışa bağımlı bir ülke haline gelmiştir. The governance of the Republican Party which was in power for 27 years after the establishment of Turkish Republic, ended with the elections of May 14 1950 and the Democratic Party began to rule. In this study, the effect of political events which took place during the first Democratic Party governance to the economic policies and as a result to the purchasing power and the prices, was examined In the period of Atatürk, the economy was developed from almost nonexistence and brought to a certain degree. In the period of İnönü who came after Atatürk, statism policies began to be applied due to the Second World War. Because of the statist policies imports were constrained and this situation, coupled with the insufficient production, led to both prices increases and also to the scarcity of products. Consequently, the public could not even continue their consumption habits of the Ottoman period during the days of One Party. The Democratic Party which was established in 1946 won the elections of 1950 by means of its discourse of liberal economic policies which asserted to decrease the prices. During the first years of the Democratic Party governance many investments were made especially in the field of agriculture because of the aids taken from the U.S.A. and as a result, the agricultural production in the country greatly increased. Again in this period new dams, new ports were constructed and the web of roads was enhanced. Besides these, when the prices of sugar, bread and textile products were decreased, the purchasing power of the public increased and they started to purchase more luxury goods. The Democratic Party, with the intention of very rapid development of Turkey, went too far in economic development policies which exceeded the capacity of the economy. As a result, new debts were received from abroad in order to decrease the budget deficits. Because of this wrong policy Turkey became economicaly dependent on foreign countries.