Atatürk döneminde müzik alanında yapılan çalışmalar

Abstract

Atatürk'ün Türk Müzik Devrimi, Cumhuriyet'in kurulmasıyla birlikte meydana gelen bir süreç olmakla birlikte, 19. yüzyılın baslarından itibaren Osmanlı Imparatorlugu'nda müzik alanında meydana gelen küçük uygulamalar, devrimin alt yapısının olusmasında etken olmustur Türkiye'de müzigin devrimsel boyutunun, ilk yansımalarını 1926'da alaturka müzigin egitiminin yasak edilmesiyle görürüz. Dıs ülkelere ögrenciler gönderilmesi, yabancı uzmanlar getirilmesi, derleme çalısmaları, müzik egitimindeki uygulamalar, Halkevleri ve Halkodalarının çalısmaları v.b. gibi faaliyetlerle 1934 yılına gelinir. Bu konuda, 1 Kasım 1934'te Atatürk'ün T.B.M.M.'nin açılısında yapmıs oldugu konusma bir milat gibi kabul edilir ve ertesi günü radyo yayınlarından alaturka müzik kaldırılır. Atatürk'ün bir devrimci olarak en önemli niteligi, toptancı ve köktenci olusudur. Atatürk'ün Özsoy operasının oynanması üzerine söyledigi gibi bu bir devrim hareketidir, öyle bir devrimdir ki su sözüyle de vurgulanabilir: “Bir millet çok seyde devrim yapabilir ve bunların hepsinde de basarılı olabiliræ fakat, musiki devrimidir ki, milletin yüksek gelisiminin isaretidir” Hedef, tam manasıyla Batılılasmıs, medeni bir toplum haline gelebilmektir. Müzik Devrimi'yle aslında kültürel manada toplumca Batılı gömlek giymek hedeflenmistir. Halkevleri ve Halkodaları da bu gömlegin memleketin en ücra kösesine kadar giydirilmesi amacına hizmet etmislerdir. Tüm girisimler Batılılasmıs, özgün, üreten Anadolu Türk insanı modelini ortaya çıkarmak içindir demek yanlıs olmaz. Bu yüzden diger tüm alanlarda oldugu gibi, sanatta da büyük degisimler yasanmıs edebiyat, heykel, resim, müzik v.b. sanat dallarında atılımlar gerçeklestirilmistir. Böylece toplumsal devrimler dönemine geçilmis, devrimler birbiri ardına hızla sıralanmıstır. Hepsi de toplumu derinden sarsan, köklü degisikliklerdir. Bu çalısmada, Atatürk döneminde yapılan devrim niteligindeki müzik çalısmalarının kronolojik basamaklarına deginilmis, anılar, fotograflar ve olaylardan yola çıkarak bazı sorulara da yorumsal cevaplar verilmeye çalısılmıstır. The Turkish Musical Revolution of Atatürk, in fact, is a procces that come up with the establishment of Turkish Rebublic. Additionally, with the begining of 19.century, the small procedures that occured in musical area had been the foundation of the revolation. In Turkey, we can see the very first effects of the revolutional dimension of music, with the banning of alaturca style in 1926. With sending students to foreign countries, bringing foreign experts, implementations, processes in musical educations, the efforts of “Halkevleri and Halkodaları” etc. comes in 1934. In this subject , Atatürks speech to TBMM had became the orijin and the day after his addresses, alaturca style music banned with an announcement on the radio. The most important feature of Atatürk, as a revolutionist, is to be fundamentalist and totaler. According to his address about the playing of Özsoy Operet, it was a revolutional movement. Such a movement that can be emphasised “ A nation can revolute on every area and can be successful on every of them, as well.. But musical revolution is the sign of high evolution and the aim is to become a totally Westernized an civilized nation. In fact, wearing a westernized shirt is aimed with the musical revolution. Halkevleri and Halk odaları had served this aim to spread every edge of the country. It is not wrong to say that all the efforts are to create a fertile Turkish Anatolian human. For that reason, as in other areas, there had been great changesin artsuch as literature, sculpture, music, etc. By this way there had come the era of innovations. All the events were so fundamental that the nation had been effected deeply. In this study, I had mentioned about the musical progress – that can be described as a revolution- chronologically and tried to find answers to some questions by the help of memories, photos and events