Düzenli Hat Deniz Taşımacılığında Nakliye Müteahhidinin Gemi Operatörü Seçiminde Çok Kriterli Karar Destek Yaklaşımı

Abstract

Ülkemizde dıssatımcılar, denizyolu ile gönderecekleri yükleri için tasıyıcı seçimini, dogal olarak, kendi kurumlarının önceliklerini dikkate alarak belirlemektedirler. Nakliye müteahhitleri, uluslararası pazarlamadaki kolaylastırıcı kurumların içinde yer alan ve dıssatımcılara yogunlukla fiziksel dagıtım (lojistik) konularında destek saglayan firmalardır. Nakliye müteahhitliginin faaliyetleri, öncelikle, tasıtan olan müsterilerinden gelen talepler dogrultusunda en uygun ve ekonomik tasıyıcıyı belirlemek ve bu konuda müsterilerine danısmanlık ve aracılık hizmetlerini gerçeklestirmektir. Elbette ki bu belirlemede ekonomik nedenler en önde gelen agırlıga sahiptirler. Ancak, diger ölçütlerin de varlıgı inkar edilemez ve bunların ortaya konulması gerekmektedir. Özellikle son yıllarda, isletmelerin amaçlarının çesitlenmesi ile birlikte, karar verme problemlerinin giderek karmasıklastıgı gözlemlenmektedir. sletmeler, klasik ekonomik amaçları olan "kar maksimizasyonu"nun yanı sıra, artık ekonomik olmayan fakat hayati derecede önemli birçok amacı bir arada gerçeklestirmek durumundadırlar. ste bu noktada Çok Kriterli Karar Vermenin, kisilerin ve organizasyonların faaliyetleri arasında önemli bir yeri oldugu ortaya konulmaktadır. Bu arastırmada tanımlanan problem; karar verici olarak nakliye müteahhitlerinin çok yönlü olan aracılık sürecindeki gemi operatörü seçiminde, seçim kriterlerinin olusturulması ve seçim kararı için karar destek modellerinden yararlanmasıdır. Bu amaçla, zmir'de faaliyet gösteren nakliye müteahhitleri ile görüsme yapılarak, gemi operatörü seçimi sürecindeki kriterler ortaya konmaya çalısılmıs ve bu kriterlerin karar destek sistemlerinde veri olarak kullanılması ve kriterlerin agırlıklarının ortaya konması amaçlanmıstır. Ortaya konan kriterler ve agırlıkları ısıgında bir nakliye müteahhidi firma ile gerçek bir problem ortaya konarak, AHP, ELECTRE ve TOPSIS yöntemleri uygulanmıs ve karar verme süreci tamamlanmıstır. Abstract Exporters in our country, naturally, take into account the priorities of their institutions to determine the carrier selection for their goods to move by seaway. Freight forwarder's activities, first, is to select the most appropriate and economical carriers in line with demand from customers and then that in this regard is to perform consulting and intermediary services. Certainly, in determining the leading economic reasons that have weight but the existence of other criteria can not be denied and in a way they should be put in place. Particularly in recent years, with being more variated of companies' aims, it's observed that decision making problems have became more complicated from day bye day. Besides the traditional economical aim, "profit maximization", companies, now, have to realize many aims which are not economic but have vital importance. In this point, it is exposed that Multi Criteria Decision Making takes part with great importance in organization's vital activities. The problem defined in this study is to constitute the most appropriate ship operator selection criteria and to benefit from Multi Criteria Decision Making Sistems for selection process for freight forwarders in their mediation process. Fourteen freight forwarders in zmir was interviewed for determinig the criterions. After the interviews, two types of question form was sent to the freight forwarders for making comparison and determinig importance degree of criteria aiming at using in Multi Criteria Decision Making Sistems. Then, with a freight forwarder, a real problem was solved by AHP, ELECTRE, TOPSIS and decision making process was completed.