Kanser hastaları ve hasta yakınlarının depresyon, umutsuzluk ve kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi

Abstract

Kanser, hastaya ait kisisel bir deneyim olmakla birlikte ayrıca hasta ailesi gibi farklı tarafları ve onların psikolojik etkilenmelerini, maddi ve manevi zorlanma noktalarını bir araya getiren bir saglık sürecidir. Bu arastırmada, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde kemoterapi alan 330 kanser hastası ve 330 hasta yakını degerlendirildi. Hastalarda erkek / kadın oranı 153 / 177, hasta yakınlarında 142 / 188 idi. Hastaların yas ortalaması 53,0 iken hasta yakınlarının 45,2'ydi. Kanser hasta ve hasta yakınlarının ruhsal durumlarını degerlendirmek için yaygın kabul gören ve Türkçe çevirileri geçerli hale getirilmis üç ölçek [Beck depresyon, Beck umutsuzluk ve STAI (Sürekli Kaygı Envanteri )] kullanıldı. Bu ölçeklere verilen yanıtların sonuçları degerlendirildiginde hastaların Beck depresyon ölçegine göre 96'sında (%29,1) orta derecede, 60'ında (%18,2) ciddi olmak üzere toplam 156'sında (%47,3) depresyon mevcut oldugu, hasta yakınlarının ise 71'inde (%21,5) orta derecede 24'ünde (%7,3) ciddi derecede olmak üzere toplam 95'inde (% 28,8) depresyon bulundugu saptandı. Umutsuzluk açısından karsılastırıldıgında Beck umutsuzluk ölçegi ile 0-63 arası puanlandırma yapıldıgında hastalarda ortalama deger 5,92, hasta yakınlarında ise 5,11 olarak bulundu. Aralarındaki fark istatistiksel anlamlı olsa da degerlerin birbirine yakın oldugu gözlendi. Anksiyete durumları STAI ile ölçüldügünde hastalardaki ortalama skor hasta yakınlarından istatistiksel olarak anlamlı yüksek olsa da degerler oldukça birbirine yakın bulundu (44,9 vs 43,2). Depresyon ve anksiyete düzeylerini etkileyen faktörler açısından bakıldıgında, kadınlarda, düsük ekonomik ve düsük egitim düzeyine sahip olanlarda, tanı süresi 6 aydan uzun olanlarda, ileri evre ve nüks hastalıgı olanlarda anlamlı düzeyde yüksek bulundu. Ayrıca hastalık hakkında bilgi sahibi olmanın hastalarda depresyon düzeylerini düsürdügü gözlendi. Kanser, tanı sürecinden baslayan tedavi ve palyatif dönemi içeren her asamasında hasta ve hasta yakınlarında duygusal etkilenme ve bunun sonucunda gelisen psikolojik bozukluklar (depresyon, anksiyete) yaratır. Bu nedenle hastalıgın her evresinde hasta ve hasta yakınlarına psikososyal destek verilmesi gerekmektedir. Ayrıca hastaların hastalıkları konusunda bilgilendirilmelerinin depresyon düzeylerini anlamlı derece düsürdügü saptanmıstır. Cancer is a clinical entity that affects not only the patient's life but also the life of patient's family creating emotional strains. Three hundreds thirty cancer patients who applied to Dokuz Eylul University Faculty of Medicine Oncology Deparment and three hundreds thirty relatives of these patients were enrolled in this study. Male and female ratio (M / F) of the patients was 153 / 177 with a mean age of 53 years and the M / F of the relatives was 142 / 188 with a mean age of 45.2 years. To determine the psychological status of the patients and their relatives, three instruments (Beck depression, Beck hopelessness and state-trait anxiety inventory (STAI)) which are translated and validated in Turkish language, were used. Ninety-six (29.1 %) patients were found to have mild, 60 (18,2 %) patients were found to have severe depression mood. Seventy-one (21,5 %) relatives had mild, 24 (7.3 %) relatives had severe depression (totally 95 (28.8 %) relatives were depressive) according to Beck depression scale. When we evaluated them by Beck hopelessness scale (including 0-63 points), we found that the mean value was 5.92 points in patients, 5.11 points in the relatives. There was a small, but statistically significant difference between two groups. Anxiety evaluation was made by STAI. There was also a statistical difference between two groups by STAI scale (patients: 44.9 vs. relatives: 43.2). The depression and anxiety levels were found higher in women, in people with low socio-economic level, having a time interval longer than 6 months from the diagnosis, having relapsing disease. Awareness of the nature of the disease was lowering the depression level in the patients. In conclusion, cancer creates psychiatric problems (depression, anxiety) and emotional disturbances in every stage of the disease containing diagnosis, treatment and palliative therapy periods in the patients and their relatives. Care should be paid to cancer patients in order to diagnose and treat their psychiatric disorders and sufficient information about their disease should be given.