Küreselleşme sürecinde seçilmiş ülkelerin kalkınma kriterlerindeki değişimin analizi

Abstract

Kavram olarak küreselleşmenin son 400 yıldır gelişim içinde olduğu kabul edilmekle birlikte, politik, ekonomik, sosyo-kültürel ve teknolojik gelişmelerin damgasını taşıyan küreselleşme olgusu, özellikle 20. yüzyılın son çeyreğinde, hızlı bir biçimde, günümüze ait politik ve akademik tartışmalarda, önemle üzerinde durulan ve analizi yapılan anahtar kavramlarından biri haline gelmiştir. Küreselleşme sürecinin temel dinamiği teknolojik gelişmeler olmakla birlikte, değişimden en yoğun etkilenen ekonomik alan olmaktadır. Bu etkileşim, ekonomik alanla sınırlı kalmayıp, belirli bir zaman gecikmesiyle de olsa, sosyal, politik ve kültürel alanlara yansıyarak, toplumsal değişimin hız kazanmasına zemin hazırlamaktadır Ulusal kültürlerin, ekonomilerin ve sınırların bütünleştiği, hemen hemen her alanda yeni eğilimlerin güç kazandığı günümüz dünyasında, bilgi, iletişim, biyolojik alanda endüstriyel yeni hammaddeler, yeni enerji sistemleri, üretim sistemindeki dönüşüm ve her şeyden önemlisi, teknoloji ve yenilik alanında yapılan yatırımların yönlendirdiği yeni bir yapılanma ortaya çıkmıştır. Küreselleşme olarak ifade edilen bu yeni yapılanmanın sonuçları, küresel bütünün, kültürel, sosyolojik, ekonomik ve politik alanlarında yaygın bir şekilde yaşanmaktadır. Küreleşme süreci, bu bakış açısıyla ekonomik, teknolojik, sosyo-kültürel ve siyasal dünyayı içine alan bağlantılar şeklinde kabul edilecek olursa, küreselleşmenin bu değişim ve gelişim süreçleri içerisinde, gelişmiş, özellikle de gelişmekte olan ve azgelişmiş ülkelerin refah düzeyinin artırılmasında, itici bir güce sahip konumda olduğu, belirgin hale gelebilmektedir. Bu anlamda ülkelerin refah düzeyinin artması, gelir artışı yanında iyi bir eğitim, sağlıklı ve uzun bir ömrü kapsayan kaliteli yaşam, insanın her alanda yeteneklerini kullanmasına olanak sağlayan bir ortam, güvenlik ve demokratik hak ve özgürlüklerini güvence altına alma anlamını taşımaktadır. Çalışmada bu temelde, ülkelerin refah düzeyinin artırılması açısından küreselleşme sürecinin etkisi, insani kalkınma endeksi ve çok boyutlu küreselleşme endeksi kullanılarak, gelişmiş, gelişmekte olan ve azgelişmiş kriterlerine sahip, seçilmiş 88 ülke boyutunda, panel veri analizi yöntemi kullanılarak ampirik olarak analiz edilerek ortaya konulmuştur. Anahtar kelimeler; Küreselleşme, Kalkınma, Küreselleşme Endeksleri, Kalkınmada Yeni Yaklaşımlar, Panel Veri Analizi The term 'Globalization' has been developing for the last 400 years. This term came to the agenda of political and academic life of today as an important issue. This importance of globalization today has gained serious acceleration in the last quarter of 20th Century and political, economical, socio-cultural and technological aspects have been the central points in globalization. Main dynamic of globalization becomes technological developments and these developments take place at the center of economical changes. The effects of this relationship between technology and economy in some time spreads to social, political and cultural life of societies, and this causes momentum in whole society's changes. In today's world, the borders of national cultures, economies and lands are vanishing and globalization brings new tendencies in almost every area of life. These changes lead to re-structuring which is driven by investments in knowledge, communication, biological new industrial raw materials, new energy systems, transformation in production systems and most importantly technological fields. The effects of this restructuring so called globalization could be seen widely in cultural, sociological, economic and political fields. When we take the globalization process as restructuring of the fields mentioned above, it may be accepted as the motor force of advancement in welfare of all types of countries especially developing and less developed countries. Here, by mentioning about advancement in welfare of societies we did not mean only monetary welfare. This advancement also means better education, good quality in healthy and longer life, appropriate environment where each individual can use his/her abilities optimally, and democracy, human rights and security. In this study, panel estimation methods have been used to analyze the effects of globalization on the advancement of welfare. Human development index and multi-dimensional globalization index have been selected to construct the base for data set. Countries have been studied according to their development levels. Data on 88 developed, developing and less developed countries are collected and empirical analyses have been conducted. Key Words: Globalization, Development, Globalization Index, New Approaches to Development, Panel Data Analysis