Turizm sektöründe mevsimsellik sorunu ve mevsimlik istihdamın sektör çalışanlarının örgütsel bağlılıklarına etkisi: konaklama işletmeleri çalışanlarına yönelik bir araştırma

Abstract

Turizm sektörünün yapısal bir özelliği olarak kabul edilen mevsimsellik kavramı, çoğu zaman, sektörün en fazla göze çarpan özelliği ve turizm işletmecileri tarafından aşılması gereken bir sorun olarak algılanmaktadır. Turizm sektöründe mevsimsellik, turizm faaliyetlerinin temelde bireysel kararlara bağlı olarak gelişmesi nedeniyle oldukça fazla sayıda etkene bağlı olarak oluşmaktadır. Turizmin mevsimsellik özelliği, öncelikle belirgin olarak mevsimsel turizm talebi dalgalanmalarına yol açtığı için turizm sektöründe var olan mevsimselliğin nedenleri, turizm talebinde mevsimsel dalgalanmalara neden olan etkenlerle benzerlik göstermektedir. Turizm sektöründe mevsimselliğe neden olarak gösterilen temel durum ve olaylar bazı sonuçları da beraberinde getirmektedir. Bu sonuçlar arasında sektörde işgücü kullanım durumunu etkileyen "mevsimlik istihdam sorunu" sektör çalışanları ve işverenleri açısından önemli bir konudur. Bu istihdam türünde çalışanlar işletmelerin açık olduğu dönemde iş sahibi iken, işletmelerin düşük sezonda kapanmasıyla birlikte çoğunlukla bir diğer sezona kadar işsiz kalmaktadırlar. Bu çalışanlar yeni sezonda kendilerine yeni bir iş bulmak zorunda kalmaktadırlar. Bu iş değişimi, sektör çalışanlarının örgütsel bağlılık düzeylerini önemli bir biçimde etkilemektedir. Emek-yoğun bir üretim tarzına sahip bir sektör olarak turizmde çalışanların önemli sayılabilecek bir oranı mevsimlik personel olarak işe alınmakta ve çoğu zaman; sezon dışında, isteğe bağlı olmadan işletmeden ayrılmak durumunda kalmaktadır. Bu durum hem çalışanlar hem de işverenler açısından çok sayıda sorunu beraberinde getirmektedir. Çalışmada İzmir ilinde faaliyet gösteren tüm yıl açık konaklama işletmelerinde sürekli istihdam edilen çalışanlar ile sezonluk konaklama işletmelerinde mevsimlik istihdam edilen çalışanların örgütsel bağlılık düzeyleri karşılaştırılmakta ve sonuçlar incelenmektedir. Çalışmanın temel amacı mevsimlik istihdamın, sektör çalışanlarının örgütsel bağlılık düzeylerini hangi açılardan ve ne oranda etkilediğini değerlendirmektir. Anahtar Kelimeler: Turizm Sektörü, Mevsimsellik, Mevsimlik İstihdam, İşgücü, Örgütsel Bağlılık The seasonality concept, which is accepted as a structural feature of tourism sector, is usually regarded as the most significant characteristic of the sector and as a great challenge to deal with. Since activities in tourism develop mainly with personal decisions, seasonality in tourism sector is constituted by many different factors. There are many similarities between the factors causing seasonal fluctuations in tourism demand and the reasons of tourism seasonality since seasonality in tourism significantly causes fluctuations in tourism demand. The main factors creating seasonality in tourism sector yield some consequences for employers and employees in the sector such as "seasonal employment" which has great impacts on labor usage in the sector. While employees, who are categorized under this type of employment, generally have job opportunities during high season, they may easily find themselves as unemployed during low season. In the following season, these employees may have to look for new jobs. These frequent changes in jobs affect employees' organizational commitment levels seriously. Being a labor-intensive sector, tourism offers seasonal employment to most of its potential employees. Most of these seasonal employees could have to quit their jobs involuntarily during low season. This situation creates some problems for both employees and employers in the sector. In this study a comparison is made between the organizational commitment levels of full-time and seasonal employees working at lodging enterprises in Izmir and the results are examined. The main aim of the study is to evaluate the impacts of seasonal employment on tourism employees' organizational commitment levels. Key Words: Tourism Sector, Seasonality, Seasonal Employment, Labor, Organizational Commitment.