Yönetsel kontrole direncin ahlakı

Abstract

Yöneticilerin çalışanları hangi araçlarla kontrol ettikleri, ortak olarak değerlendirilen amaçlara çalışanları ne şekilde sevk ettikleri yönetim ve örgüt yazınındaki en temel konulardan birisini oluşturmaktadır. Bu temel süreçte ortaya çıkan yönetsel kontrole karşı çalışanların direnç göstermesi alanda çok farklı varsayımlar çerçevesinde ele alınmaktadır. Özellikle eleştirel bakış açısının katkısı ile yönetsel kontrole direnç çalışmaları önemli bir yazın oluşturmaya başlamıştır. Çalışmada öncelikle direncin örgüt çalışmalarındaki yeri ele alınmakta ve farklı şekillerde ele alınan direncin ahlaki yanının ne olabileceği sorusu sorulmaktadır. Buna göre çalışmanın araştırma sorusu ?örgütlerde yönetsel kontrole karşı ortaya konan direncin ahlakı nedir?? şeklinde ifade edilebilir. Bu soruyu cevaplamak adına örgüt çalışmaları içinde yer alan eleştirel yaklaşımın ana varsayımları ve direnç kavramı ile ilişkisi irdelenmiştir. Böylece, direnç çalışmalarında neden ağırlıklı olarak eleştirel yaklaşıma ve eleştirel kuramlara yer verildiği tartışılmaktadır. Ana varsayımların tartışılmasından sonra direncin örgüt çalışmalarında ne şekilde kavramsallaştırıldığı farklı epistemolojik ve ontolojik duruşlara göre değerlendirilmiş, ardından da güncel bakış açıları ile örgütlerde direncin ne şekilde çalışıldığı ifade edilmiştir. Takip eden bölümde ise, eleştirel bir yaklaşım ile ahlak kavramı ele alınmış, hangi ahlaki varsayımlar çerçevesinde direnç gösterildiğine dair kuramsal bir yaklaşım geliştirilmiştir. Direncin ahlakına dair tartışmada özellikle faydacılık ve özgürlük ahlakı dikkate alınmıştır. Bu çerçevede adalet ve özerkliğe ulaşmak adına yönetsel kontrole direnç gösterildiği savunulmakta ve bu bağlamda direncin ahlaki yanı ifade edilerek direncin ahlaki açıdan haklı bir eylem olduğu ifade edilmektedir. Kuramsal olarak dirence dair yeni bir ahlaki varsayımın geliştirilmiş olması çalışmanın ana katkısını ve önemini oluşturmaktadır. Managerial tools to control the employees and their usage in directing the employees towards commonly accepted goals, is one of the fundamental discussion topics in management and organization literature. Employees? resistance to this managerial control process has been discussed from a variety of viewpoints. Especially, with the contribution of critical perspectives, studies of resistance to managerial control began to develop as an essential part of the relevant literature. This study begins by discussing the place of the resistance in the organization studies. As there are variety of approaches to resistance, ethical position of resistance is questioned. Hence, the research question of the study can be stated as ?what is the ethics of resistance to managerial control in the organizations??. In order to answer this question, the relationship between the main assumptions of critical perspectives in the organization studies and the resistance concept is analyzed. Therefore, dominance of the critical approaches and critical theories in resistance studies is discussed. Following the discussions of main assumptions, conceptualization of resistance in terms of different epistemological and ontological standpoints in organization studies is examined. Afterwards, current expressions of resistance in the contemporary studies is given. In the following chapter, concept of ethics is examined with a critical approach and a theoretical approach regarding the ethical assumptions of resistance is developed. In the discussion of ethics of resistance, utilitarianism and freedom ethics has been given special attention. Within this framework, it is stated that people resist to managerial control in order to reach justice and autonomy and it is claimed that this ethical foundation of resistance makes the resistance a righteous act. The theoretical development of a new ethical assumption regarding resistance constitutes the main contribution and importance of the study.