Finansal kiralama sözleşmesinin sona erme sebepleri ve sona ermenin sonuçları

Abstract

İşletme sahipleri orta ve uzun vadede fon ihtiyaçlarını karşılayarak iktisadi faaliyetlerini kolaylaştırmak, yeni teknolojileri ve ürünleri hızla takip edebilmek için bir tür finansman sağlama yöntemi olan finansal kiralama işlemine başvururlar. Kiralayan, kiracı ve malın satın alındığı üçüncü bir kişi olan satıcıdan oluşan bu üçlü ilişkide finansal kiralama sözleşmesi kiralayan ve kiracı arasında yapılır. Finansal kiralama sözleşmesi, kiracı tarafından talep edilen ve seçilen kiralama konusu malın, kiralayan tarafından satın alınarak veya temin edilerek mülkiyeti kendisinde kalmak üzere kullanımının kira bedeli karşılığında kiracıya bırakılmasını öngören ve belli süre feshedilmemek şartı ile yapılan bir sözleşmedir. Çalışmamızın amacı finansal kiralama sözleşmesinin sona erme sebepleri ve sona ermenin hüküm ve sonuçlarının incelenmesidir. Sözleşmenin sona erme sebepleri kendiliğinden sona erme ve taraflarca feshedilme sebepleri olmak üzere bir ayrım yapılarak ele alınmış, bu ayrım çerçevesinde sona ermenin hüküm ve sonuçları incelenmiştir. Kurumun kendine özgü yanlarının anlaşılabilmesi ve uygulanacak hukukun belirlenebilmesi açısından öncelikle sözleşmenin hukuki niteliği üzerinde durulmuştur. Sözleşmenin sürekli bir borç ilişkisi yaratması, karma niteliği, kendine özgü yapısı ve tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme olması sona erme hükümlerini belirleyen önemli özellikler olduğu için bu özelliklerin önemi çalışma boyunca vurgulanmıştır. Bu çalışmada sona erme sebepleri ve sona ermenin sonuçları ele alınırken ve çalışmanın içeriği belirlenirken kullanılan temel kanun metni 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu olmuştur. Bununla birlikte aynı kanunun yaptığı yollama nedeniyle 818 sayılı Borçlar Kanunu da çalışmada önemli bir yere sahiptir. Ayrıca konut finansmanı sistemine ilişkin 5582 sayılı Kanunun, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda yaptığı değişiklik ile ticari olmayan amaçla konutların finansal kiralamaya konu olabilmesi nedeniyle konunun kapsamı genişlemiş, sona erme nedenleri ve sonuçları bu kanunun öngördüğü hükümler çerçevesinde de ele alınmıştır. The owners of a business enterprise apply to financial leasing transaction which is a method of financing provision used for enabling economic activities by covering medium and long-term needs and following new technologies and products easily. Financial leasing contract is established between two parties the lessor and the lessee although it is based on the three partied relation among the lessor, the lessee and the third person from which the asset is purchased. Financial leasing contract is a contract which is requested by the lessee and it foresees to leave the asset to the lessee by letting the lessor to purchase it and in an exchange of paying lease payments for tenancy acquiring the ownership. This agreement should not be cancelled within a fixed period of time. The aim of this study is to analyze the reasons, impacts and results of termination in financial leasing contract. In this study, dissolution in contract is discussed with the differentiation of automatic termination and cancellation. As part of this differentiation, the impacts and results of dissolution are analyzed. The legal character of the contract is underlined in order to have the contract's features be understood and stated precisely. The features of the contract, its complex character and structure as ‘sui generis', generating a permanent jural relation, fastening obligation mutually to each parties, are all emphasized during the study. The Code of Financial Leasing numbered 3226 is the basic text of law in discussing the impacts and results of the termination of the contract and determining the content of this study. Nonetheless, with the referral of the Code numbered 3226, Turkish Code of Obligations numbered 818 is considerable in the study. Besides, the Code of Capital Market numbered 2499 and the Code of Consumer Protection numbered 4077 as amended by the Code numbered 5582, housing has become the subject of financial leasing. Thus, the scope of the subject has been broadened and the reasons and results of the termination of the contract are evaluated within the framework prescribed by the effect of this Code.