İslam Hukuk usulünde Sedd-i Zerai'nin delil oluşu

Abstract

İslam insan haklarına son derece önem verdiği için sadece meydana gelen olaylara çözüm getirmekle kalmamış, zeria ilkesiyle olumsuz sonuçlar doğurabilecek bazı fiilleri yasaklamışÃ¦ bunun aksine, olumlu sonuçlar doğurabilecek bazı fiilleri de desteklemiştir. Bu çalışmanın amacı, İslam Hukukunda zeria prensibinin önemini açığa çıkarmaya çalışmaktır. "Kötülüğe giden yolların kapatılması" anlamına gelen Sedd-i zerai, İslam hukuk ekolleri tarafından benimsenmiş ve pek çok konuda uygulanmıştır. Maliki ve Hanbeliler, bu prensibi delil olarak kabul eden ve onu hükümlerine uygulayan mezheplerin başında gelmektedir. Hanefiler ise, delil olarak sedd-i zerai'yi reddetmemekle beraber onu "istihsan" adıyla uygulamışlardır. Şafiilerin bu delili zayıf kabul etmelerine rağmen, zaman zaman onunla amel ettikleri görülmektedir. Zahiriler ise, sedd-i zerai'yi bir delil olarak kabul etmemektedirler. Tez, giriş ve iki bölümden meydana gelmektedir. Girişteæ konunun ele alınışı ve temel kavramlar üzerinde durulmuştur. Delil kavramı ve asli - feri deliller üzerinde durularak sedd-i zerai'nin bunlar arasındaki yeri belirtilmeye çalışılmıştır. I. Bölüm'de zeria kavramı, çeşitleri ve dayandığı deliller işlenmiştir. Bu bölümde zeria kavramı ve onu delil olarak kullananlarınæ Kitap, Sünnet, Sahabe Uygulamaları ve Kıyasa dayanarak getirdikleri deliller üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, bu prensibi delil olarak kabul eden ve etmeyen mezheplerin görüşleri örnekleriyle sunulmaya çalışılmıştır. Sonuçta zerianın, İslam Hukukunun dinamik ve canlı olarak kalmasını sağlamak için nasların bulunmadığı konularda, belli şartlarla da olsa, kaynak olarak yararlanılabilecek bir delil olduğu değerlendirmesinde bulunulmuştur Islam, taking heed of human rights profoundly, not only solves problems resultant, but also depending on zeria principle, prohibits those actions which can result in unfavorable consequences. As opposed to this, Islam encourages those actions which can lead to good outcomes. The aim of this work is to disclose the importance of the zeria principle in Islamic law. Sedd-i Zerai, meaning "the shutting of roads to evil" is accepted by school of Islamic law and applied to some dicta. Malikis, and Hanbelis are the first sects to to apply and to put into practice this principle. Hanefis, though, accept sedd-i zeria as evidence, and apply it in law, which they call ‘istihsan' . Although the Shafi sect finds the principle weak in proof, in some operations it is seen that they practise the principles of zeria. Zahiris, however, do not accept this principle in any respect. This thesis consists of two sections. The introduction part deals with some fundamental concepts and the approach of the discussion. Explaining the concept of evidence and original (asli) and secondary (fer'i) evidences, the place of sedd-i zerai is to be pointed out. In the first section, the concept of Zeria, its varieties, and the evidence that it relies on are treated. The following represents the evidence, which those who apply zeria count on, that derives from the Kuran, ‘the Sunna' and ‘Kıyas'. In the second section, the opinions of different sects, both accepting and not accepting the principle, with examples are stated. In conclusion, in order for Islamic Law to keep its dynamics alive, zeria is a helpful resource, especially in the circumstances that do not have dogmatic treatments.