Avrupa Birliği'ne entegrasyon sürecinde Azerbaycan'ın azınlıklar politikası

Abstract

Azınlıklar sorunu uluslararası ilişkilerde dünyanın gündemini meşgul eden önemli bir sorundur. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra bu konu uluslararası hukukta daha sık görüşülmeye başlanmıştır. Bu dönemlerde azınlıklara daha çok "ayrımcılığın önlenmesi" başlıkları altında "negatif hakların" verildiğini görüyoruz. Yalnız zamanla bu negatif hakların yeterli olmadığı görülmüştür. Özellikle, Sovyetler Birliği'nin dağılması ve Doğu Blok'unun çökmesi sonucu Doğu Avrupa ve Kafkaslar'da çıkan etnik çatışmalar azınlıklarla ilgili yeni düzenlemeleri gerektirmiştir. Bu dönemden sonra azınlıkların korunması ile ilgili çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Avrupa Birliği Maastricht Anlaşması sonrası ekonomik bütünleşmeden daha çok siyasi bütünleşmeye dönüşmüştür. Üye ülkeler azınlık sorunlarını kendi hukuk ve tarihi geleneklerine göre çözdüklerini görmekteyiz. Ayrıca, üye devletler taraf oldukları çeşitli anlaşmaları imzalarken iç hukuka uygun deklarasyonlarda bulunarak azınlık haklarını düzenlemektedirler. Ancak aday veya üçüncü ülkelerle ilişkilerde azınlık hakları hep gündemde tutulmakta ve üye olmak için kriter olarak belirlenmektedir. Sovyetler Birliği'nin dağılması sonucu Azerbaycan yetmiş yıl aradan sonra tekrar bağımsızlığını kazanmıştır. Bağımsızlığın ilk yıllarında Dağlık Karabağ Savaşı ülkeye ağır maddi ve manevi zarar vurmuştur. Ateşkesin elde edilmesiyle dünyayla bütünleşme süreci başlamıştır. Zengin doğal kaynaklar Batı'yla bütünleşmeyi hızlandırmıştır. Ülkede azınlık hakları genel olarak "negatif" haklar çerçevesinde korunmaktadır. Ancak 1992 yılı Azerbaycan Cumhuriyeti'nde Yaşayan Ulusal Azınlık, Az Sayılı Halk ve Etnik Grupların Hak ve Özgürlüklerini Korunması, Dil ve Kültürünün Gelişmesi İçin Devlet Yardımı Hakkında Cumhurbaşkanı Fermanı azınlıklara ve küçük halklara pozitif haklar vermiştir. Avrupa Birliği'ne entegrasyon Azerbaycan dış siyasetinin en önemli amaçlarından biridir. Bu amaç doğrultusunda karşılıklı ilişkiler mevcuttur. Bu tezde genel olarak yukarıdaki konular ele alınmış dünya hukukunda, AB çerçevesinde ve Azerbaycan Hukuku'nda azınlıkların durumu incelenmiştir. Anahtar Kelimeler : Azınlıklar, Ayrımcılığın Önlenmesi, Avrupa Birliği, Azerbaycan The issue of minorities is a significant problem occupying world's agenda on international relationships. This issue has began to be discussed much more frequently in international law after World War ??. We see that in that periods minorities were given "negative rights" under the name of "preventing discrimination". But it has been seen that these negative rights are not enough in the course of time. Especially, as a result of separating of Soviet Union and fall dawn of East Block, the ethnic conflicts in East Europe and in Caucasia have required new arrangements about minorities. Different regulations have been made about protection of minorities after that period. European Union has turned into political integration than economic integration after Maastricht Treaty. We see that member countries have solved their minority problems within their law and historical traditions. Also, while the member countries are signing different treaties, they arrange minority rights by declaring to the internal jurisdiction. However, the minority rights are always on the agenda and they are determined as criteria to be member in the relationships with candidate or third countries. Azerbaijan has gained its independence again after seventy years of interval as a result of separating of Soviet Union. In the first year of independence, Nagorno-Karabakh War has caused heavy materialistic and spiritualist damages for country. The process of integration with world has begun after obtaining ceasefire. Rich natural resources have accelerated the integration with the West. The minority rights in the country are protected generally in the frame of "negative" rights. But the 1992 President Law "The Government Subsidy to Protection of Rights and Freedom, Development of Language and Culture of National Minorities, Small Nations and Ethnic Groups that Live in Azerbaijan" gave minorities and small nations positive rights. Integration to European Union is one of the most important aims of Azerbaijan external politics. There exist mutual relations with direction of this aim. Generally, these issues above and the situation of minorities in world law, in the frame of EU and in the Azerbaijan law have been examined in this thesis. Key Words: Minorities, Preventing Discrimination, European Union, Azerbaijan