Bulanık analitik hiyerarşi prosesi yöntemi yardımıyla tedarikçi seçimi ve üretim sektöründe bir uygulama

Abstract

Rekabetin yoğun olduğu günümüz piyasa koşullarında firmaların üstünlük kazanmalarında etkin süreç yönetiminin değeri artmıştır. İşletmelere ait tedarik zincirinin diğer üyelerinin performansı da işletmelerin başarısını direkt olarak etkilediğinden işletmelerim bulundurdukları sektörde yüksek performans sergilemeleri sadece kendi performanslarına bağlı değildir. Ürün maliyetini doğrudan etkileyen tedarikçi seçimi aynı zamanda başta üretim olmak üzere firmanın farklı süreçlerini dolaylı olarak etkileyerek firmanın karlılığına yansır. Bundan dolayı tedarik zinciri yönetimine dahil olan tedarikçi seçimi en önemli karar verme problemlerindendir. Tedarikçi seçimi probleminin temel amacı alternatifleri arasından, firmanın stratejilerine ve beklentilerine en uygun maliyetle karşılık veren tedarikçiyi seçmektir. Bu çalışmada, İzmir'de faaliyet gösteren konserve üreten bir firmada tedarikçi seçim problemi ele alınmıştır. Yöntem olarak, içinde nitel ve nicel birçok kriteri barındıran bir problem olduğundan tedarikçi seçiminin karar verme sürecini basitleştirmesi ve karar vericinin cevaplarının hassasiyetini yansıtmasından dolayı çözümde bulanık analitik hiyerarşi prosesi yaklaşımı tercih edilmiştir. Tedarikçi seçim probleminin birinci adımı, sürecin tanımı, alternatiflerin değerlendirilmesi için gerekli kriterlerin belirlenmesi ve hiyerarşik yapının oluşturulmasından oluşur. Hiyerarşik yapının doğru oluşturulması problem sonucunun doğruluğunu etkilediğinden kriterlerin belirlenmesinde literatür çalışmasından ve uzman görüşlerinden faydalanılmıştır. Çözümün ikinci adımında ikili karşılaştırmalar, dilsel değişkenler ve üçgen bulanık sayılar yardımıyla ana kriterler, alt kriterler ve tedarikçi alternatiflerinin ağırlıkları belirlenmiştir. Üçüncü adımda ise, en iyi tedarikçinin seçilmesi için üç tedarikçi alternatifin öncelik değerleri belirlenmiş ve en yüksek skora sahip tedarikçi seçilmiştir. In todays marketing conditions in which there is a intensive competition, the worth given to effective prosess management has improved at firms gaining superiority. Because supply chain, which belong to companies, performance of other members influences success of companies directlyæ it is not merely related to their own performances to display high performance in the sector they are present. Supplier selection that effect directly the cost of product at the same time effect indirect with the production firstly, firm's different prosesses, and also reflect the firm's profit. Because of that, supplier selection which included in supply chain management is the most important desicion making problem. The main purpose of supplier selection problem is to select the supplier corresponding to the most appropriate cost to firms strategies and expectations through the alternatives. In this study, supplier selection problem of a canned food company, operating in İzmir is discussed. Because of the problem include many qualitative and quantitative criterians, in order to simplify desicion making process of supplier selection and to reflect respond sensitivity of the desicion maker, fuzzy analytic hierarchy process methodology is preferred in the solution. The first step of supplier selection problem consist of process definition, identification of required criterians to assess alternatives and development of hierarchic structure. Cause of correctness of hierarchic structure development, affect the accuracy of problem solution, literature study and expert opinion is used to identify criterians. In the second step of the solution, main criterians, sub criterians and supplier alternatives weights are idendified with the help of binary comparison, linguistic variables and triangle fuzzy numbers. Lastly in the third step, to select the best supplier, the priority value of three supplier alternatives has idendified and supplier that has the best score has selected.