Uluslararası muhasebe standartlarının vergisel açıdan incelenmesi ve ertelenmiş vergi uygulaması

Abstract

Muhasebe ile vergi kuralları arasında tartışmalı bir ilişki mevcuttur. Uluslararası muhasebe standartları, vergi kuralları ne olursa olsun, mali tabloların muhasebe kurallarına göre düzenlen¬mesi gerektiğini kabul etmektedir. Bu yüzden, muhasebe kuralları ile vergi kuralları arasındaki farklılıklar, geçici ve sürekli farkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Sürekli Farklar, mali kar ile ticari kar arasında, yürürlükte bulunan vergi mevzuatının etkisiyle ortaya çıkan ve diğer dönemlerde ortadan kalkmayan farklardır. Sürekli Farklara, kanunen kabul edilmeyen giderler ve vergiye tabi olmayan gelirleri örnek olarak verebiliriz. Geçici farklar ise, gelir ve giderlerin doğma zamanı ile vergi mevzuatına göre tanınma zamanları farklı olduğu durumlarda ortaya çıkmaktadır. Ülkemizdeki muhase¬be uygulamalarında, ticari ve mali karın hesabında, vergiden istisna edilmiş gelirler ve kanunen kabul edilmeyen giderlerin neden olduğu sürekli farklar dikkate alınmakta ancak dönemsellik ilkesi gereğince ortaya çıkan geçici farkların vergi etkisi dikkate alınmamaktadır. Uluslararası muhasebe standartlarından 12 no' lu muhasebe standardı geçici farkları vergilendirilebilir ve indirilebilir geçici farklar olmak üzere ikiye ayırmaktadır. Bu standarda göre, vergilendirilebilir geçici farklar, varlığın veya yükümlülüğün kayıtlı değeri ve vergi değeri arasında ortaya çıkan ve üzerinden kurumlar vergisi ödenecek olan farktır. Örneğinæ menkul kıymet faiz gelir reeskontu ve finansman fonu. İndirilebilir geçici farklar ise, varlığın kayıtlı değeri ile vergi değeri arasında ortaya çıkan ve gelecek dönemlerde mali kar tespit edilirken matrahtan indirilebilecek farktır. Örneğinæ kıdem tazminatı karşılığı, taşınan mali zarar, kullanılmamış yatırım indirimi, şüpheli alacaklar karşılığı gibi. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de muhasebe kuralları ile vergi kuralları arasındaki ilişkiyi incelemek, UMS-TMS 12'nin getirdiği yenilikler ve bu standardın uygulanması sırasında ortaya çıkması beklenen sorun¬lar üzerinde durmaktır. There is a debatable relation between Accounting and Tax rules. International Accounting Standards require financial tables to be prepared according to the accounting rules no matter what the tax rule in use. Thus, the differences between Accounting and the tax rules cause both temporary and permanent differences. Permanent differences originate from the differences in the calculations of accounting profit and taxable profit due to tax legislation in force, and will not be removed in other periods. Non-allowable charges or non-taxable incomes are examples of permanent differences. Temproray differences arise when there is diffrences between the occure time of incomes and expenses and their recognition time as per the tax legislation.Evaluating operational and financial profits in accounting applications in Turkey, permanent differences which are caused by tax exempted revenues and expenses are taken into cosideration while the tax effects of temporary differences are ignored as a result of seasonality. International accounting standards (IAS) No.12 titled Standard classifies temprorary differences as taxable and deductible temprorary diffrences. According to this Standard, taxable temprorary difference originates from the difference between the carrying amount and the tax base of an asset or liability that results in taxable amounts. Accruals of interest income from securities, and financial funds are examples of taxable temprorary diffrences. Deductible temprorary diffrences is the diffrence between the carrying amount and tax base of an asset or a liability that is deductible from tax assetment when determining the taxable profit of future periods. Provisions for severance indemity, and unused tax losses, unused investment allowances, and funds for doubtful receivable are examples of temprorary deductible diffrences.The aim of this paper is to analyse the relations between accounting rules and tax rules in Turkey and also to discuss the innovative features of IAS 12 and potential problems of the use of those innovative standards.