Neoliberal iktisat politikalarının kriz oluşumuna etkisi: Türkiye örneği

Abstract

Gelişmekte olan ülkelerin 1980 sonrası uyguladıkları neoliberal iktisat politikaları, 1990'lı yıllarda yaşanan finansal krizlerin nedeni olarak görülmüştür. Neoliberal politikalar neoklasik ekonomi kuramına dayalı, temelde kapitalist üretim ilişkilerinin tüm dünyaya yayılmasını hedefleyen yeni bir küreselleşme dalgasının politika aracıdır. Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası aracılığıyla, IMF yapısal uyum programları adı altında uygulama alanı bulan neoliberal politikalar, gelişmekte olan ülkeler açısından bir bakıma kapitalistleştirme süreci olarak tanımlanabilmektedir. Bu bağlamda kapitalizmin doğuşu ve gelişimi, bu güne kadar geçirmiş olduğu dönüşümün incelenmesi, içeride kendiliğinden gelişen bir kapitalizm ile dışarıdan enjekte edilen bir kapitalizmin kriz dinamiklerini oluşturan yapısını anlamada yaralı olmaktadır. Bu çalışmada finansal kriz olarak ortaya çıkan gelişmekte olan ülke krizlerinin, esas itibariyle sermaye birikiminde neoliberal dönüşümle birlikte yaşanan çelişkilerin sürdürülemeyerek açığa çıkmasına neden olan kapitalist krizler olduğu üzerinde durulmaktadır. Washington Uzlaşması ile başlayan neoliberal yeniden yapılanmanın serbestleşme politikaları tüm dünyada ve gelişmekte olan ülkelerde makro ekonomik dengelerin bozulmasına yol açmıştır. Neoliberal iktisat politikaları, sermaye birikiminin devamlılığını sağlayan genişleyen yeniden üretim sürecini sekteye uğratarak, birikimdeki çelişkili yapının devamlılığını hassas dengeler üzerine kurmaktadır. Bu çalışmada Türkiye özelinde, neoliberal politikaların makro ekonomik göstergeler üzerindeki etkileri ve kriz oluşumuna zemin hazırlayan çelişkileri yaratan sistematiği anlatılmıştır. Neoliberal politikaların küresel ekonomiye eklemlenme amacıyla belirledikleri serbestleşme hedefleri, gelişmekte olan ülkelerin sermaye birikim sürecinde çelişkiler yaratmaktadır. Neoliberal politikalar ,ülkeleri dışa bağımlı ve finansal sermaye girişlerine ihtiyaç duyan bir ekonomik yapıya dönüşmüştür. Bu yapıdaki çelişkili birikim modeli, ülkelere kriz zemini hazırlamaktadır. Bu zeminden çıkış ancak ülke özgüllüklerine göre belirlenen iktisat politikaları aracılığıyla sağlanabilir. Neoliberal politikalarla kapitalizmin ilişkilendirilmesinde, politikaların toplumsal dokunun bozulmasında ve çözülmesinde oynadığı önemli rol dikkate alınmıştır. Teorik açıklamalarda zaman zaman kapitalizmin eleştirisi açısından etkili bir kaynak olarak gördüğümüz Marksist İktisat teorisinden yararlanılmıştır. After the 1980s, the Neoliberal Economic implemented Policies Developing Countries, was the cause of the financial crisis in the begining of the 1990s. The Neoliberal policies based on neoclassical economic theory, was based on the capitalist relations of production targets which represents a new wave of globalization. Through the IMF and World Bank, the so called IMF structural adjustment programs these neoliberal policies, in terms of developing countries in a sense can be defined as the process of capitalization. Thats why, the historical development of capitalism: the emergence and development of capitalism, focusing on the constant cycle it rotates through, understanding the structure of capitalism within a developing capitalism and the self-injected from the outside of the dynamics of a crisis. In this studyæ as the financial crisis, developing countries with emerging crises, mainly in capital accumulation occurred with the neoliberal transformation of the conflict that results in continued disclosure that focuses on the capitalist crisis. Neoliberal restructuring, starting with the Washington Consensus policies of liberalization and developing countries all over the world in corruption has led to macro-economic imbalances. By studying the macro and micro economic data, a comparisson was made with Turkey. Neoliberal policies, capital accumulation will provide continuity of the expanding production was interrupted by the process, cumulative continuity of the controversial structure is built on sensitive balances. In this study, the contradictions experienced by Turkey and other developing countries are emphasized. Neoliberal policies associated with capitalism, policies to solve the deterioration of social fabric are taken into consideration. The Marxist Theory of Economics has been a very important source that aided this study and from time to time criticize capitalism.