Karadağ'ın Kuzey Bölgesinin ekoturizm arz potansiyelinin değerlendirilmesi

Abstract

Turizm, ekonomik, kültürel ve doğal çevre ile ilgili sorumluluklara sahiptir. Sürdürülebilir turizmin tesisi ve günümüz turistlerinin ihtiyaçlarının gelecek nesillerin ihtiyaçlarını tehlikeye düşürmeyecek olan dengenin sağlanması ertelenemez bir gereksinimdir. 180.000 (% 28,7)'den fazla nüfusuyla düşük hayat standartlarına sahip olan Karadağ'ın kuzey kesimi ülkenin gelişmiş merkezlerine ve yurtdışına sürekli olarak göç vermektedir. Bölgedeki nadir doğal zenginlikler, bu süreci durdurmaya yetmemektedir. Son 60 yılın Karadağ gelişim politikası, güneyde deniz turizminin ve kuzeyde tarım ve hayvancılığın gelişimine yönelmiştir. Üç milli park olan Durmitor, Biogradska Goora ve Prokletiye'de bir araya gelmiş dokunulmamış doğal güzelliklerin zenginliği ve UNESCO'nun koruması altında bulunan Tara nehrinin kanyonuyla Durmitor ekoturizmin gelişimine temel teşkil etmektedir. Ayrıca, özel bir korumaya sahip olmayan sayısız doğal güzellikler ve eşsizlikler(temiz göller, küçük dereler, mağaralar, kültürel-tarihi anıtlar), geleneksel sağlıklı besin üretimi ve ev sahiplerinin misafirperverliği, bu bölgede doğa aşıklarını çeken ve tekrar tekrar getiren önceliklerdir. Karadağ'da ve özellikle kuzey bölgesinde turizme genel bir bakış, gelişimin mevcut durumu, potansiyel ve eksikleri kaydetme ve en uygun sürdürülebilir turizm modelini tespit etme üzerinde araştırma yapmaya değer hususlardır. Bu özellikle mesleki literatürde bölgenin gelişimine planlı bir yaklaşım için temel olacak yeterli geçerli bilginin olmaması sebebiyledir. Araştırma, dokuz yerel bölge üzerinde gerçekleştirilmiştir. Yerel yönetimin en etkili kişileri ve turizm faaliyetinin uzmanları ile görüşmeler yapılmıştır. Amaç, sadece yerel ve bölgesel ortamların potansiyeli hakkında geçerli tutumu ortaya koymak değil, aynı zamanda doğal kaynakların sürdürülebilir gelişimi ve koruması için temel dayanak olarak ekoturizmin gelişiminin gerekliliği hakkında bir fikir birliği elde etmektir. Karadağ'ın kuzeyinde ekoturizmin gelişiminin, uygun bir gelişim modeli olduğu bu şekilde doğrulanmıştır. Doğal kaynakların korunmasında yerel birimlerin faaliyetlerinin yetersiz olduğu, bu anlamda daha büyük yetki ve sorumlulukların üstlenilmesi gerektiği ve yeni kanunların getirilmesinin, sağlıklı yaşam ortamlarının geliştirilmesi ve korunması için stratejik planların hazırlanması ve herhangi bir tahrip olmadan yürürlüğe konulması gereği ortaya çıkmıştır. Yerel birimlerin birleşik güçleri ve bölgesel ağ ve Karadağ devletinin yardımı, tüm vatandaşların aktif ilgileriyle ortadan kaldırmaları ve böylece misafir kabulü için de uygun şartların sağlanması- gereken ciddi eksiklikler olarak kaydedilmiştir. Ekoturizmin gelişimiyle, daha iyi bir ekonomik ve sosyal geleceğin sağlanacağı ortak bir değerlendirmedir. Tourism has responsibility towards economical, social, cultural and natural environment. Establishment of sustainable tourism and achieving a balance in which the needs of present tourists will not jeopardize the needs of future generations is the necessity. In Montenegro the northern region is underdeveloped area, with a significant negative reflection on the standard and quality of life of more than 180 000 (28.7%) inhabitants, with their one-way migration to the developed countries. Awareness of the possession of rare natural resources in the area did not help to stop this process of migratıon. Policy development in Montenegro for last 60 years focused on the development of tourism in coastal area and agriculture and livestock production in the north. The abundance of pristine natural beauty gathered in three national parks: Durmitor, Biogradska gora, Prokletije and natural asset - Durmitor with Tara River Canyon (under UNESCO protection) represent an excellent basis for ecotourism development. Also, many natural beauties and rarities that do not enjoy special treatment of protection (clean lakes, rivers, smaller watercourses, speleological facilities, cultural and historical monuments), the tradition of the production of healthy food and unique hospitality of the host, are advantages that attract and bring back nature lovers to this area. Consideration of the whole tourism situation of Montenegro, especially in northern region, focus this research to find the optimal model for sustainable development by cross-section of the current state of development, registration of potentials and shortcomings. This is especially due to the fact that the scientific - technical publications do not have enough valid data that would be the basis for planned approach to the development of this region. The survey was conducted in the area of the nine local communities. Respondents were liders of local authorities and tourism experts. The aim of research is not only getting authoritative attitudes of potential local and regional environment, but also achieving a unified consensus on the necessity of development of ecotourism as an elementary basis for sustainable development and protection of natural resources. It obtained a positive attitude toward development of ecotourism, as optimal model, in northern Montenegro. It was found that the influence of local communities in the protection of natural resources is insufficient, they also expressed the need for acquisition of major powers and responsibilities in this regard and that it is necessary to adopt new laws and to establish a strategic plan for the preservation and promotion of healthy environment and its valorisatıon without the devastation. There are registered serious shortcomings that must, by putting together all forces of local community, through regional networking and assistance of the state of Montenegro, with an active attitude of all citizens, thereby resolve and in the same time create conditions for adequate reception of guests. General opinion is that development of ecotourism would ensure safer economic and social progress for all citizens.