KOBİ'lerin rekabetçi avantaj sağlamalarında kümelenme stratejisinin rolü ve bir uygulama

Abstract

Kümeler ekonomi tarihi boyunca dünyanın bir çok yerinde doğal kaynaklara olan yakınlık, bir girişimcinin ortaya çıkması, potansiyel müşterilerin firmaları fark etmesi, teknolojik bir yeniliğin o bölgede ortaya çıkması, uygun insan kaynaklarının bölgede yer alması gibi özellikler sonucunda ortaya çıkmışlar, zaman içerisinde gelişme göstermişler, bazen bölünerek alt kümelerle çoğalmışlar bazen de yaşamlarını tamamlayarak tarihten silinmişlerdir. Kümeler KOBİ'lerin rekabetçi özellikler kazanmalarında önemli bir rol oynamaktadırlar. Belli bir coğrafyada aynı sektörde veya birbirini tamamlayan sektörlerde yeralan, ortak tehdit ve fırstalardan etkilenen, gelişmek ve büyümek için işbirliği yapan firma gruplarıdır kümeler. Kümeler ve bölgesel kalkınmışlık birbirinden ayrılmaz iki parçadır. Kümelerin gelişmişliği bölgesel kalkınmayı olumlu yönde etkilerken diğer yandan da bölgelerin kalkınmışlığı da kümelerin ortaya çıkması için doğal avantajlar sunmaktadır. Günümüzde kümelerin varlığı, bölgesel ve ulusal gelişim açısından oynadıkları önemli rol tüm dünyada kabul edilmektedir. Öte yandan kümeleri iyi anlayabilmek, gelişimlerine destek olabilecek politikaları oluşturabilmek, ve kümeleri geliştirecek doğru çalışmaları yapabilmek her geçen gün daha büyük bir önem kazanmaktadır. Gelişen kümeler bir bölgenin ve ülkenin ekonomik kalkınmasındaæ sağladıkları istidam, yeni açtıkları iş alanları, geliştirdikleri teknoloji, uluslararası ticari işbirlikleri, ihracat geliri, insan kaynakları gelişimine katkıları, üniversite ve araştırma kuruluşları ile yaptıkları işbirlikleri açısından çok önemli rol oynamaktadırlar. Bu çalışmada kümeleri ve kümelenmeyi tanımak hedeflenmekte ve kümelerin KOBİ'lerin gelişiminde ve rekabetçi avantajlara sahip olmalarında oynadıkları rolün önemiæ farklı sektör ve ülkelerden örnekler incelenerek ve Türkiye'de doğal olarak ortaya çıkmış bir kümenin ve bu kümenin geliştirilmesi için yapılan bilinçli çalışmaların analiz edilmesiyle ortaya konmaya çalışılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Küme, kümelenme, yenilikçilik, rekabet, bölgesel kalkınma, işbirlikleri, istihdam, değer zinciri Clusters emerged in various parts of the world in the history of economic relatios due to closeness to natural resources, an entrepreneur starting business in the region, potential customers awareness of the agglomeration, a technological breakthrough in the region, availability of appropriate human resources in the region and accordingly they either developed into more complex cluster structure, or divided into sub clusters, or died of natural causes. Clusters play an important role in developmet of Small and Medium Size Enterprises. Clusters are agglomerations of companies within the same sector or supporting sectors, which are efected from similar opportunities and threats and cooperate with each other for growth and development. Clusters and Regional Development are inherenetly related. Competence level of clusters positively effect the regional development and on the other side developed regions offer advantages that proliferate clusters. Today, the important role of clusters in regional and national development is generally accepted at different parts of the world. At the same timeæ understanding the clusters in a comprehensive way, making policies that foster cluster development, and implementing cluster programmes play a crucial role. Clusters with their role in providing jobs, creating new business areas, developing technology, cooperation with international businesses, generating export income, developing talent and human resources, cooperation with universities and research institutions are key to regional and national development. In this studyæ the objection is to understand both cluster and clustering concepts and also the role of clusters in SME's gaining competitive advantage by means of examining various cases from different industries and different countries and also by a through examination of a natural born cluster and cluster development work carried on this cluster. Key words: Cluster, clustering, innovation, competition, regional development, cooperation, employement, value chain