İsmail Hakkı Bursevi'nin Varidat-ı Hakkıyye'si (Bursa Eski Eserler Kütüphanesi, genel, nr. 86, vr. 111b-160b)

Abstract

İsmail Hakkı Bursevi, 17. yüzyılın ikinci yarısında ve 18. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşamış, Celvetiyye tarikatına mensub önemli bir mutasavvıftır. Bu tezde onun eserlerinden biri olan ve Arapça olarak yazılan "Varidat-ı Hakkıyye" ele alınmaktadır. Kulun kastı olmaksızın kalbe gelen manalar anlamındaki varid, eserin ana konusudur. Varidat türünde önemli bilgi, izah ve yorumlara sahip olan bu eserin gün yüzüne çıkartılıp tanıtılmasını amaçlayan bu çalışma, giriş, iki bölüm ve sonuçtan meydana gelmektedir. Giriş bölümünde müellifin hayatı, eserleri ve tarikatı hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde tasavvuf kültüründe varidat geleneğinden bahsedilmiş ve Bursevi'nin Varidat-ı Hakkıyye'si tanıtılmıştır. Daha sonra varidler özetlenmiş ve eserdeki şahıs ve kaynakların üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde öncelikle eserin, biri müellif nüshası olmak üzere bulabildiğimiz üç nüshanın tavsifi ve değerlendirmesi yapılmış, ardından müellif nüshası esas alınarak Varidat-ı Hakkıyye'nin tenkitli bir metni ortaya çıkarılmıştır. İsmail Hakkı Bursevi, the member of Celvetiyye cult, who lived in the late 17th and the early 18th centuries, was an important sufi. In this thesis one of his works "Varidat-ı Hakkıyye", written in Arabic, is discussed. Varid, the base of the word varid (‘appearance') implies the meaning that comes into heart without the intent of the human being. The works, dealt in this issues, form the genre of varid (‘appearance'). This study, which aims to reveal and introduce that work what has important information, interpretation and comments on the genre of varidat/revenues, consists of an introduction, two chapters and a resolution. In the introduction part, the life, the works and the cult of the writer is stated. In the first chapter, varidat (‘appearances') tradition in the sufism culture is mentioned and Varidat-ı Hakkıyye of Bursevi is introduced. After that, varids are summarized and the characters named in the work and the sources are emphasized. In the second part, primarily, three copies we can find, one of which is the writer copy, are described and commented, afterwards based on the writer copy, comparative text of Varidat-ı Hakkıyye is revealt.