Küreselleşme sürecinin gelismekte olan ülkelerin dış ticaret yapısı üzerine etkileri (Türkiye örneği)

Abstract

Günümüz dünyasında küreselleşme kavramı öyle bir hal almış durumdadır ki neredeyse dünyada yaşanan bütün gelişmeler bu kavram ile ilişkilendirilip bu kavram üzerinden açıklamalara başvurulmaktadır. Küreselleşme yalnızca anlam ve içerik itibari ile değil, meydana getirdiği oluşumlar ve kapsamı ile de bir çok alanda etkili olmuş ve halen daha etkisini sürdürmektedir. Bu nedenle "küreselleşme ve" ile başlayan bir çok açıklamaya literatürde rastlanmaktadır. Bunun temel nedeni, günümüz dünyasında küreselleşmenin etkilediği alanlar itibari ile çok kapsamlı bir süreç olmasıdır. Bu çalışmada küreselleşme sürecinde yaşanan gelişmeler açıklanmaya çalışılırken, küreselleşmenin dünya ticaretinde meydana getirdiği etkilerin yanı sıra Türkiye'nin ekonomisi ve dış ticareti üzerine etkileri açıklanmaya çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusundaæ Çalışmanın birinci bölümündeæ küreselleşme kavramına ilişkin açıklamalara, tarihsel gelişim sürecine ve teorik yaklaşımlara yer verilmiş, küreselleşmenin gelişim süreci içerisinde etkilediği politik, kültürel ve ekonomik alanlardaki değişim süreci irdelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümündeæ kürselleşmenin mihenk taşlarından biri olan ve dünya ticaret sisteminin ana yapısını ve seyrini etkileyen GATT'tan (Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması) DTÖ'ne (Dünya Ticaret Örgütü) yaşanan gelişmeler incelenmiştir. Bu çerçevede yapılan toplantılara, ticaret sistemindeki düzenlemelere ve anlaşmalara yer verilmiştir. Ayrıca küreselleşmenin dış ticareti doğrudan ve dolaylı etkileme kanalları teorik çerçevede incelenirken bu kanalların dünya ticareti üzerindeki etkileri ortaya konulmuştur. Çalışmanın üçüncü bölümündeæ Küreselleşme sürecindeki gelişmelere paralel olarak Türkiye'de yaşanan ekonomik gelişmelere ve dış ticarette meydana gelen gelişmelere yer verilmiştir. 24 Ocak Ekonomik İstikrar Kararları ve Türkiye'nin 1980 sonrası dışa açılma döneminden itibaren günümüze kadar olan süreçte yaşanan dış ticaretteki gelişmeler incelenmiştir. Bunların yanı sıra, küreselleşme ile birlikte Türkiye'de yaşanan doğrudan yabancı sermaye yatırımları, portföy yatırımları ve kurlardaki gelişmelerin dış ticareti nasıl etkilediği ve dünya ticaretinde Türkiye'nin yeri ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler: 1) Küreselleşme, 2) DTÖ ( Dünya Ticaret Örgütü ) 3) Dış Ticaret 4) Türkiye Ekonomisi In today's world, the term globalization has been developed so that nearly all new developments have been correlated wtih this term and some descriptions were made based upon this term again. Globalization have affected a large number of fields not only in terms of meaning and content, but also its content and organizations. For this reason, one could meet a large number of explanations starting with "globalization and" throughout the literature. The main reason for this is globalization's very large process in terms of its cross domain. In this study, globalization's effects on not only world trade but also on Turkey's economy and foreign trade have been explained while discussing the changes experienced through globalization process. In this contextæ In first chapter of study, we discussed about explanations about globalization, its historical process and theoretical approaches towards it and again we also scrutinized development process on political, cultural and economical areas which globalization had affected during its own advancement process. In second chapter, we discussed developments on WTO (world trade organization) and CTGTA(customs tariff and general trade agreements ) of which are assessed as milestones of globalization and affect general structure of world trade and its flow. In this context, we mentioned about trade regulations and agreements and meetings. Furthermore, we also examined these channels' effects on world trade while discussing globalization's direct and indirect effect channels theoretically. In third chapter, we mentioned economical developments and foreign trade advancements in parallel with developments of globalization process. Moreover, we discussed about economical developments since 24th January Decisions and Turkey's liberalization process after 1980. ın addition, we also examined direct foreign investments, portfolio investments by globalization and how Exchange rates effected foreign trade. Key words: 1) Globalization, 2) WTO( World Trade Organization), 3) Foreign Trade 4) Turkey Economy