İşletmelerde faaliyet bölümlerine ilişkin raporlamanın yönetimsel ve finansal raporlama standartları açısından incelenmesi: Bir uygulama

Abstract

Günümüzde işletmeler küreselleşme ve bilgi teknolojilerinin hızlı gelişimi sonucu faaliyet alanlarında farklılaşma, bölgesel sınırların ortadan kalkması, ürünlerin, tedarikçilerin ve müşterilerin çeşitlenmesi durumlarıyla karşılaşmaktadır. Karlılık oranlarının, büyüme fırsatlarının ve risklerin bir sektörden ya da bir coğrafyadan diğerine önemli derecede değişiklik göstermesi nedeniyle farklı sektörlerde ve farklı coğrafyalarda faaliyet gösteren işletmelerin ekonomik çevrelerinin ve gelişim olanaklarının anlaşılmasında yarar bulunmaktadır. Gerek örgütsel ve gerekse finansal performansın ölçümünde doğru ölçülerin kullanılması ve de sosyal sorumluluk anlayışı içerisinde işletmelerin finansal yapısıyla ilgilenen paydaş gruplarına doğru, gerçekçi bilgilerin sunulması anlamında bölümlere ayrılmış raporlamaya ya da bölümsel bilgiye gereksinim duyulmaktadır. Bu durum işletmeler için daha ayrıntılı kararlar alınmasını dolayısıyla daha ayrıntılı bilginin toplanmasını, analiz edilmesini, raporlanmasını ve yorumlanmasını gerektirmektedir. Bu kapsamda çalışmanın birinci bölümünde faaliyet bölümlerine ayrılmış işletmelerin bölümsel bilgiyi iç raporlama sisteminde oluşturması ve yönetsel açıdan kullanımı anlatılmaktadır. Daha sonra çalışmanın ikinci bölümünde ise faaliyet bölümlerine ayrılmış işletmelerin finansal raporlama standartları açısından incelenmesi ve Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu- TMSK tarafından 15.07.2007 tarihinde yayınlanmış ve 01.01.2009 tarihinden itibaren finansal raporlamada uygulanması zorunlu duruma gelen Faaliyet Bölümleri Standardı TFRS 8 kapsamında getirilen düzenlemeler uygulama örnekleriyle değerlendirilmektedir. Üçüncü bölüm olan uygulama kısmında ise İMKB 100 Endeksi'nde yer alan işletmelerin 2009 yılı finansal tabloları bölümsel bilgi açıklama düzeylerinin belirlenmesi amacıyla incelenmekte ve bu işletmeler arasından seçilen bir firmanın bölümsel raporlama uygulamaları yönetimsel açıdan ve finansal raporlama standardı açısından değerlendirilmektedir. Nowadays, businesses meet differentiation in their fields, disappearance of their parochial boundaries and diversification of their products, suppliers and customers as a result of globalization and the rapid improvement of information technologies. Because of the significant differentiation of profitability ratios, opportunities of growth and risks from one sector to another or one geographic area to another, it will be advantageous to understand the economic environments and opportunities of improvement of businesses that operates in different sectors and different geographies. In order to use the true and real measurements while evaluating both organizational and financial performance and to give the real information for the shareholder groups that work in financial function of businesses by means of social responsibility, it is necessary to have the reports that belong to the departments or partial information. This situation necessitates to take more detailed decisions and by the way, to make more detailed data collection, data analysis, reporting and interpretation. With this context, in the first chapter of this study, the constitution and managerial usage of segmental disclosure in interior reporting system of businesses have been mentioned. Afterwards, in the second chapter of the study, it is given place to the investigation of operationally divisionalized businesses, in terms of financial reporting standards and the evaluation of the arrangements that are handed as part of Turkish Standards of Operating Segments- TFRS 8, which is published by Turkish Accounting Standards Board – TASB- at 15.07.2007 and has become compulsory to be used after 01.01.2009 at financial reporting, with examples of implementation. In the third chapter, that is the application chapter, the financial tables for 2009 of the businesses which take place in ISE 100 index are examined to determine the informative explanation levels and the segmental reports implementations of a firm which have been chosen from those businesses, are evaluated in terms of both managerial and financial reporting standards.