Kural tabanlı bulanık modelleme ve fiyat tahminleme sürecinde bir uygulama

Abstract

İşletmelerin son yıllarda küresel ekonominin varlığıyla artan rekabet ortamında varlıklarını devam ettirmeleri için, kendilerine katma değer yaratacak, etkin stratejiler geliştirmeleri zorunlu bir hal almıştır. Stratejilerin belirlenmesinde, geleceğe yönelik doğru tahminlemelerde bulunmak fark yaratacak önemli bir unsur olmaktadır. Bu doğrultuda işletmeler kalitatif veya kantitatif birçok tahmin yöntemini kullanmaya yönelmişlerdir. Doğru karar vermenin işletmeler için oldukça önemli olduğu belirsizlik ortamlarında, ilgili kararların alınması sürecinde deterministik yöntemler, her zaman doğru modelleme imkanı vermemektedir. İnsan yargılarının çoğunlukla söz konusu olduğu belirsizlik durumlarında, insan yargılarının dilsel değişkenler ve üyelik fonksiyonları yardımıyla sayısallaştırılması esasına dayanan 1960'lı yıllarda Zadeh tarafından geliştirilen Bulanık Mantık yaklaşımı, karar verme sürecinde kullanılan önemli bir karar verme yöntemi olmaktadır. Bu tez çalışmasında Bulanık Mantık ile Bulanık Modelleme konuları teorik olarak incelenmiş ve bu kapsamda boya uygulamaları sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın katıldığı ihalelerdeki fiyat tahminlemesine yardımcı olacak, kural tabanlı bir bulanık model oluşturularak bir uygulama yapılmıştır. Bulanık modelle elde edilen bulgular ile firmanın tahmin sonuçları karşılaştırmalı olarak gösterilmiştir. In recent years, developing effective strategies those create added value, have become mandatory for the businesses to survive in an increasingly competitive environment by the presence of global economy. Making accurate demand forecasts for the future becomes an important element making difference in strategy determination . In this respect, enterprises have turned to use several qualitative or quantitative forecasting methods. In uncertainty environments where making sound decisions is very important for the businesses, the deterministic methods do not always enable accurate modeling in process of making relevant decisions. In uncertain environments commonly consisting of human judgments, fuzzy logic approach, which is based on the essence of digitization of human judgments by aid of linguistic variables and membership functions and that was developed by Zadeh in the 1960s, occurs as a crucial decision making method used in decision-making process. In this thesis, Fuzzy Logic and Fuzzy Modeling subjects had been examined theoretically and in this context an application is made by creating a rule-based fuzzy model that would help to price forecasting in tenders those a firm operating in paint sector participates in. The findings of fuzzy model has been shown in comparison with the estimated results of firm.