Hadrianoupolis ve çevresi Geç Antik-Erken Bizans mimari plastik örnekleri

Abstract

Hadrianoupolis antik kenti Karabük ilinin Eskipazar ilçesi sınırları içinde yer almaktadır. Bölge antik dönemde Paphlagonia bölgesinin sınırları içerisinde, bölgenin kuzeybatı kısmında yer almaktaydı. Bölgede 2005 yılında gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında yüzeydeki kalıntıların çoğunlunlukla Geç Antik, Erken Bizans dönemine tarihlendiği anlaşılmıştır. 2006 ve 2008 yılları arasında antik kentin merkezinde gerçekleştirilen kazılar iki kiliseyi ve yine Erken Bizans döneminden kalma iki adet hamam yapısını, bir villayı ve henüz tanımlanamayan apsidal bir kamu yapısı kısmi ortaya çıkartmıştır. Kiliseler antik kentin merkezine yakınlığı göz önünde bulundurularak ?Kilise A? ve ?B? olarak adlandırılmaktadırlar. Sur duvarlarının dışında kalan Kilise A, şehir merkezine yakın olanı ise Kilise B'dir. Hamam A yine antik kentin merkezine oldukça yakın bir alanda konuşlanmaktadır. Bu tez kapsamında Erken Bizans dönemine tarihlenen kamu yapılarının mimari plastik unsurları incelenecektir. İ.S. 4. ve 6. yy.'lar arasında kalan bu dönem Hıristiyanlığın resmi din olarak kabulünden sonraki döneme denk gelmektedir. Roma yaşantısının, bahsi geçen yeni din ve onun yapıları üzerindeki yansımalarının değerlendirilmesi için mimari plastik unsurlar odukça önemli bir görsel kaynak sağlamaktadır. Pagan toplum yaşamının nasıl bir değişim süreci içinde olduğu ve bu sürecin ne kadar zamanda gerçekleştiği yapılardan ve onların mimari plastik unsurlarından elde edilebilir. Çalışma kapsamında mimari plastik buluntular iki ana başlık altında değerlendirilmektedirler; bu başlıklardan ilki ?kazı alanından gelen buluntular? ve ikincisi ?yüzey araştırması buluntuları?dır. Yüzey araştırması buluntuları bize antik kentin çekirdek bölgesi ve daha sonraki evrede yayılım alanı ile ilgili bilgileri sağlamaktadır. Hadrianoupolis is located in province Karabük, site is very close to modern Eskipazar district. In ancient times Hadrianoupolis was located in Paphlagonia. Field surveys in the area in 2005 had displayed that the ruins of ancient city were mostly belong to Late Roman and Early Byzantine Periods. During 2006-2008 excavation seasons in the central part of the city, two ecclesiastical buildings, two bath buildings, one villa and one apsidal public building were excavated. Churches of the city had named by the considering the proximity of the city centre. Thus, the extramural church had named as Church A and in the city centre had named as Church B. In this thesis architectural plastic elements from Early Byzantine period are goigng to be analysied in the region. The period which was right after the acceptance of the Christianity as a official religion in the Empire between 4th and 6th century AD. architectural plastic is one of the most important element to provides visual resource for enlightment of the affects of new religion onto the pagan public buildin and life. In this work architectural plastics will going to be examined under two major title. The first one is finds from excavated areas, and the second one finds from surveyed areas.