İMKB'de işlem yapan yatırımcı davranışlarını belirlemeye yönelik bir araştırma

Abstract

İktisatçıların iktisadi analizlerinde ağırlıklı olarak matematiği kullanmaya başladıkları 1940'lı yıllardan günümüze kadar geliştirilen her ekonomik model her bir öncekinden daha rasyonel insanlar geliştirdi. Ekonomik modeller içine sıkıştırılan insan, duygularından arınmış, faydasını en üst düzeye çıkarmaya çalışan rasyonel varlıklar olarak tanımlandı. İktisat dışındaki psikoloji, sosyal psikoloji, sosyoloji ve sosyal sosyoloji gibi insan davranışlarını inceleyen sosyal bilimlerde elde edilen bulgular; insanın iktisat modellerinde varsayıldığından farklı özellikleri olduğunu ve farklı davranış biçimleri sergilediğini göstermektedir. Geleneksel finans modellerinin finans piyasasında olup bitenleri açıklamakta yetersiz kalındığı durumlarda biliş psikolojisi alanındaki çalışmalardan elde edilen bulgulardan destek alınmıştır. Bu çalışmalara davranışsal finans denilmektedir. Davranışsal finans yaklaşımına göre insanların bazı bilişsel yanlılıkları olduğunu, duyguların ve ruh halinin insan davranışını etkilediğini bu nedenle de insanların teoride öngörüldüğü gibi daima optimum tercihlerini yapamayacaklarını bir başka değişle; yatırım kararları rasyonel temelli olmaktan ziyade, sezgilere ve hislere dayalı alınmakta olduğunu anlatır. Bu çalışmada, davranışsal finans hakkında genel bir bilgi vermeye çalışılmakta ayrıca literatürde ortaya konulan temel bulgular çerçevesinde; İMKB bireysel yatırımcılarının davranışları ve psikolojik yönelimleri belirlenmeye çalışılmaktadır. Finance Program Each economic model that has been developed since 1940?s when economistsstarted to use mathematics mostly in economiç analysis until today has built up more rational people that the former one. People who have been stuck into economic models are defined as rational beings that are free from feelings and trying to maximize their usefulness. Finding gained in other social sciences observing human behaviors such as psychology, social psychology, social and social sociology apart from economic indicate that human has different behaviors than the ones supposed in economic models and they show different way of behaviors. In the points where traditional economic models are insufficient to explain what go around in the finance market, findings received in cognitive psychology have given support.These studies are called as behavioral finance. According to behavioral finance people have some cognitive partialities, feelings and temper influence human behavior and therefore people cannot make optimum choices all the time as foreseen in theory, in other words investment decisions are given on the basis of instinct and feelings instead of being rational basis. The aim of this study is to give general information about behavior finance and to determine behaviors and psychological tendencies of Istanbul Stock Exchange (IMKB) individual investors within the frame of basic findings put forth in literatüre