İnsani yardım ve Avrupa Birliği boyutu

Abstract

Bu yüksek lisans tezi, insani yardım alanında norm ve değerlerin yerleşmesine katkıda bulunmak ve insani yardım toplumunda lider bir aktör olarak kabul edilen Avrupa Birliği'nin (AB) insani yardım sistemini incelemek amacı ile hazırlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak okuyucuya insani yardım alanında temel bilgiler sunulmuş ve insani yardım alanında norm yapıcı bir aktör olan AB tarafından bu alanda getirilen düzenlemelere yer verilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemleri takip edilerek antlaşma, tüzük, rapor ve anket çalışmaları gibi birincil kaynaklardan geniş çapta faydalanılmıştır. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen incelemeler sonucunda ulaşılan temel sonuç, insani yardım faaliyetlerinin tüm aşamalarda ilke, norm ve bilimsel verilere dayandırılması gerekliliğidir. Böylelikle siyasi, ekonomik, askeri vb. çıkarlar ile insani amaçlar arasında daha net bir ayrıma gidilmesi mümkün olacaktır. AB, istisnai uygulamalarına karşılık temelde bu gereklilikleri yerine getirmek üzere çaba göstermektedir. Ulaşılan diğer bir önemli sonuç, Komisyon'un insani yardım faaliyetlerinin AB'nin sivil güç algılamasına önemli ölçüde katkı yapmakta olduğudur. Bu algılamayı güçlendirmeye yönelik faaliyetler, Birliğin Soğuk Savaş sonrası dönemde sivil gücü ile küresel siyaset arenasında daha etkin bir noktaya ulaşmayı amaçlamak şeklinde özetlenebilecek siyaseti ile paralellik arz etmektedir. Bir diğer sonuç, Birlik üye devletleri ile Komisyon ve Avrupa Komisyonu İnsani Yardım Ofisi (ECHO) arasında var olan güç mücadelesidir. Bu ise büyük oranda işbirliğine dayanan AB insani yardım sisteminin ayni zamanda üstü kapalı bir güç mücadelesini de bünyesinde barındırdığını göstermektedir. Ulaşılan son sonuç ise AB vatandaşlarının büyük çoğunluğunun Komisyon'un ?apolitik? insani yardım faaliyetlerini destekledikleri, buna karşılık bu faaliyetler hakkında daha fazla bilgilendirilmeye ihtiyaç duyduklarıdır. Bu ihtiyaç doğrultusunda yürütülecek bilgilendirme faaliyetleri ise yardımların daha saydam ve hesap verebilir şekilde yürütülmesinin yolunu açacaktır. This master thesis is prepared in order to make a contribution to establishing of norms and values in humanitarian field and analyse the humanitarian aid system of the European Union (EU) which is considered as a pioneer actor in humanitarian aid society. To reach this goal, basic knowledge of the humanitarian aid field is maintained for the reader and regulations introduced by the European Union which is a norm builder actor in this field are mentioned. In this study qualitative research methods were used and largely benefited from primary sources including agreements, regulations, reports and surveys. Basic finding that is reached after analyses performed in the context of this study is that, humanitarian aid activities must be based on principles, norms and scientific data in every step. In this way, drawing a more clear division between political, economic and military interests and humanitarian objectives will be possible. Although there are exceptions in practice, EU endeavors to meet these criteria. Another important finding is that, the Commission`s humanitarian aid activities strongly contribute to the civil power perception of the European Union. Activities to reinforce this perception are in parallel with the Union`s post-Cold War era policy which can be summarized as aiming to achieve a more effective position with its civil power in the global political arena. Another finding is an existing power struggle between member states and the Commission and European Commission Humanitarian Aid Office (ECHO). This demonstrates that the EU humanitarian system, which is predominantly based on collaboration, also includes a hidden power struggle. The final finding is that most of the EU citizens support apolitical humanitarian aid activities of the Commission but they need to be more adequately informed. Disclosure of activities in order to meet this need will provide humanitarian aid to be delivered in a more transparent and accountable way.