Ehliyet kavramının İslam ve Modern Hukuktaki mukayesesi

Abstract

Ehliyet kavramı hukuki bir terimdir. Bu kelimeyi biz kaynaklarda araştırdığımız zaman çeşitli tariflerini görmekteyiz. Genel manada ehliyet kişinin dini hukuki hükümlere muhatap olmaya elverişliliği anlamına gelmektedir. Ehliyet sözlükte ?yetki, elverişlilik, liyakat, yeterlilik.' gibi anlamlara gelir. Bir iş için uygun olma, kifayet sahibi, yeterli ve layık olma manalarına gelmektedir. İnsan sosyal bir varlıktır ve insanlar her yönden sürekli münasebet halindedir. İnsanların münasebetleri esnasındaki işlemlerin geçerliliği her iki tarafın ehliyetine, o işlem için yeterli olup olmamasına bağlıdır. İslam Hukukunda ise `'ehliyet kanun koyucunun şahısta takdir ettiği ve onu bir hukuki hitaba muhatap olmaya salih hale getiren vasıftır.'Bir başka deyişle şari'in bir kişide takdir ettiği onu din ve hukukun muhatabı olmaya uygun bir kişi haline getiren vasıflardır. Ehliyet konusu genel manada hukuk açısından ele alınmaktadır. Ama konu insan olduğundan İslam Hukuku açısından incelendiğinde ibadetler konusu da insanları ilgilendirdiği için bu açıdan da inceleme konusu olmaktadır. Çünkü insanların bir taraftan Allah'la diğer taraftan diğer insanlarla münasebet halindedir. Bu münasebetler esnasında insanlar her zaman olumlu davranamayabilir ve bundan dolayı bazı problemler ortaya çıkabilir. Bu problemlerden dolayı taraflardan birine ceza vermek gerekebilir. v Kişilere yapmış olduğu bu hatadan dolayı ona ceza verilip verilmeyeceği de yine o kişinin ehliyetine bağlıdır. Tezimizin konusu olan ehliyet kavramını kısaca özetlemeye çalıştık. Özette de belirttiğimiz gibi Kişinin şahıs olarak varlığının yanında bazı ehliyetlere de sahip olması gerekmektedir. Tabi bununla beraber bazen sadece onun varlığı, hayatta olması hatta anne karnında bile olması yeterli olmaktadır. Özetle ehliyet cenin döneminden itibaren gençlik döneminde, orta yaş ve yaşlılık dönemindeki insanın haklarını, bu haklara sahip olma yetilerini inceler. Ability concept is a juristical term. We find various descriptions when investigate sources. In general meaning, ability means that practicableness to deal religious juristical provisions. In dictionary ability means such as `authorization, practicableness, qualification, adequacy?. It means that be appropriate for any work, have a sufficiency, be adequate and to deserve. The human are a social creature and relationships between people are in a continuously state from all directions. Validity of the process during the relation depends on whether sufficient and ability of both sides. In islamic law `the ability is a feature which is align a person with approved by legislator and be suitable for meet a juristical discourse?. In other words it is a feature which is align a person with approved by religious legislator and be suitable for meet religious and juristical discourses. But in genarally ability issue is discuss in term of law. By reason of issue about human when examined in terms of Islamic Law, the acts of worship is an object for study. Because people are sustain in a relationship with Allah and on the other hand other people. People can not be positive during this relationship and can be appear some problems for this. By reason of these problems it can be necessary to give penalties by one of the parties. By the reason of this error agains whether punish depends on the person?s ability. vii We tried to summarize briefly the concept of ability which is the subject of our thesis. As mentioned in the summary the person is required to have some abilities beside person's individual existence. Of course however, sometimes his presence, even in life or just even in the womb is enough. The ability examines that the human rights and the ability to have these rights from fetal period, during youth, middle and old age.