Kibyra kalıp yapımı kaseleri

Abstract

Hellenistik Dönem seramik grupları içinde, kalıp yapımı kaselerin Anadolu'da önemli bir yeri vardır. Kalıp yapımı kaseler Anadolu ve Anadolu dışında kendi içlerinde bölgesel farklılıklar barındırmaktadır. Bunun yanı sıra dönemin evrensel felsefesi sonucu yerleşim merkezleri arasında etkileşim de söz konusudur. Kalıp yapımı kaseler metal kaplardan esinlenilerek üretilmeye başlanmıştır ve Anadolu'da özellikle İ.Ö. 2. yüzyılda yoğun olarak üretilip kullanılmıştır. Kaseler form gelişimi açısından çok, barındırdıkları dekor özellikleriyle tarihlenir ve adlandırılırlar. Kalıp yapımı kaseler kendi içinde çam kozalağı, küçük yaprak dekorlu, bitkisel, bitkisel-figürlü, konsantrik yarım daire, uzun taç yaprak ve ağ motifi dekoru gibi gruplara ayrılmışlardır. Gruplar arasında tarihleme açısından kesin geçişler azdır. Kibyra, bugün Burdur ilinin Gölhisar ilçesinde konumlanırken antik çağda Likya, Karia, Phrigia ve Pisidia bölgelerinin odağındadır. Geniş yayılım alanı ve görkemli yapıları ile Kibyratis'in başkentidir. Kibyra, Hellenistik ve Roma Dönemi'nde seramik üretimi açısından Anadolu'da önemli bir yere sahip olmalıdır. Bunu 2006'dan itibaren Burdur Müzesi, Akdeniz Üniversitesi ve Mehmet Akif Üniversitesi tarafından sürdürülen kazı çalışmaları ve yüzey araştırmalarından ele geçen seramiklerin niceliği ve niteliği kanıtlamaktadır. Kibyra kalıp yapımı kaselerinin oldukça özgün bir dekor stili vardır. Burada kullanılan birçok figür, şu ana kadar yayını yapılan kentlerin malzemeleri arasında görülmemektedir. Kentte yapılan kazı çalışmalarından ve yüzey araştırmalarından ele geçen kalıplar ve üretim hatalı malzemeler, kentin üretimini açıklamaktadır. Kibyra'da 2006'dan itibaren ele geçen kalıp yapımı kaseler arasında en yoğun gruplar bitkisel ve figürlü dekorasyona sahip kaselerdir ve bu gruplar, şu an ki incelemeler çerçevesinde İ.Ö. 2. yüzyılın başından İ.Ö. 2. yüzyılın ortalarına dek sevilerek kullanılmıştır. Kentte ele geçen çam kozalağı dekorlu kaseler grubun geç dönem özelliğini yansıtır ve İ.Ö. 2. yüzyılın ortalarına aittirler. Küçük yaprak dekorlu gruba ait kaseler oldukça özenli yapılmış ve İ.Ö. 2. yüzyıl ortalarından İ.Ö. 1. yüzyıl içlerine kadar üretilmiştir. Uzun taç yaprak dekoru kentte diğer merkezlere uygun olarak İ.Ö. 2. yüzyıl ortalarında varlık göstermektedir. Çerçevelerde İon kymationu, defne demeti, meander, spriral ve gioş motifi, makara-inci dizisi, boğa başları, yunuslar dekor olarak tercih edilmiştir. Madalyonlarda genellikle petalli çiçekler kullanılmıştır. İncelenen malzemeler arasında ithal malzeme bulunmamaktadır; ancak bu malzemelerde Pergamon, Ephesos ve Sardis üretimlerinin özellikleri saptanmıştır. Among the Hellenistic Period ceramic groups, mould made bowls have a significant place in Anatolia. Mould made bowls include regional differences within themselves inside and outside of Anatolia. There has been an interaction among the location centers as a result of the universal philosophy of the period. Mould made bowls were started to be produced with the inspiration of metal bowls and they were condensely produced and used especially in the 2nd century B.C. in Anatolia. Comparing to form developments, bowls are labelled and dated with their decoration specialities. Mould made bowls are separated into groups such as pine cone, imbricate, floral, floral-figured, imbricate, long petals, and net figured patterns. Among these groups, exact transitions are very few in terms of dating. While located in Gölhisar Burdur today, Kibyra was in the center of Likya, Karia, Phrigia, and Pisidia in ancient times. It is the capital city of Kibyratis with Its widerspread area and magnificant consturctions. During the Hellenistic and Rome Period, Kibyra must have an importance in aspect of ceramic production in Anatolia. Excavation studies maintained by Burdur Museum, Akdeniz University, and Mehmet Akif University and qualities - quantities of ceramics, obtained from surface researches, have proved this argument since 2006. Kibyra mould made bowls have quite original decorations styles. Lots of figures used in here have not been present among materials of the cities which have been published so far. Moulds obtained from excavation studies and surface researches and false produced materials in the cities give us the information about the city production. Among the mould made bowls which have been gained in Kibyra since 2006, the peak groups are the ones which have herbal and figured decorations and according to the recent researhes these groups have been used with pleasure from the beginning to the mids of the 2nd century B.C. Among these groups, pine cone figured bowls gained in the cities, reflect the latest features of the period and they belong to the mids of the 2nd century B.C. Little leaf decorated bowls were made quite painstakingly and produced from the mids of the 2nd century to the mids of the 1st century B.C. Ion kymation, bay bunch, meander, spiral and gioş figures, bobin-pearl line, bull heads, dolphins were preferred decorations for the frames. For medallions petalled flowers were generally preferred. Imported materials does not exist among the examined ones; however, within these materials, production features of Pergamon, Ephesos, and Sardis have been fixed