Beyin arka dolaşım sisteminde serebrovasküler olay geçiren akut dönem hastalarında iki farklı denge rehabilitasyonunun sonuçları

Abstract

Amaç: Beynin arka dolaşım sistemini etkileyen serebrovasküler olay (SVO) sonrası, santral vestibüler işlev bozukluğu olan akut dönem hastalarında farklı iki denge rehabilitasyon programının denge, yürüme, özürlülük seviyesi, düşme riski ve işlevsel bağımsızlık üzerine etkilerinin belirlenmesidir. Yöntem: Çalışmaya beyin sapı ve serebellar enfarkt geçirmiş 25 hasta dahil edildi. Tüm hastalar hastane içi dönemde çalışma ve kontrol grubuna randomize edildikten sonra çalışma grubu hastalarından kart çekme yöntemiyle iki farklı rehabilitasyon grubu oluşturuldu. Kontrol grubu, hastanede öğretilen egzersizleri 6 hafta boyunca evde uygulamaya devam etti. Çalışma grubu ise 6 hafta süreyle bireye özgü egzersizlerden oluşan rehabilitasyon programlarına alındı. Tedavi yöntemlerinden bir tanesi bilgisayarlı denge sisteminde uygulanan (NeuroCom System Version 8.1 Balance Master) rehabilitasyon programı idi. Sistemde görsel geri bildirim ile hastaya uygun özel denge egzersizleri oluşturuldu. Diğer tedavi yöntemi olan gözetimli ev programı grubunda ise hastalar, haftada bir kez kontrole gelerek vestibüler rehabilitasyon egzersizlerini evde uyguladı. Altı haftanın sonunda tüm hastalara tedavi öncesinde uygulanan değerlendirmeler tekrar edildi. Değerlendirmede Berg Denge Ölçeği, Ataksi Değerlendirme ve Derecelendirme Ölçeği, Başdönmesi Engellilik Envanteri, Aktiviteye Özgü Denge Güvenlilik Ölçeği, Düşme Etki Ölçeği, Dinamik Yürüme İndeksi, Süreli Kalk Yürü Testi, Enstrümental Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği ile Balance Master denge ve performans test cihazının statik ve dinamik denge testleri kullanıldı. Bulgular: Tüm gruplarda denge ölçeklerinin sonuçları, anlamlı iyileşme göstermiş (p 0.05). Balans Master sisteminde dengenin kliniğe uyarlanmış duyusal etkileşim testine (DKUDET) göre yerçekimi merkezi salınım hızı, tüm gruplarda anlamlı iyileşirken (p 0.05). Dinamik denge yeteneklerini yansıtan kararlılık sınırları testi sonuçlarında postürografi eğitim grubu hastalarında tedavi sonrasında anlamlı iyileşme saptandı (p Topuk-parmak ucu yürüme testinde ev programı grubunun, normal yürüme testinde ise kontrol grubu hastalarının anlamlı iyileşme gösterdiği tespit edildi (p Sonuç: Elde edilen sonuçlar, üç grubun denge işlevleri tedavi sonrası iyileşme göstermiştir fakat iyileşme miktarları açısından gruplar arasında anlamlı görülememiştir. Sonuçlara göre erken dönemde rutin programlara ek olarak uygulanan tedavilerin iyileşme üzerine ek katkı sağlamadığı düşünülmektedir. Dolayısıyla hastaların akut dönemi geçirdikten sonra devam eden dengesizlik şikayetleri mevcutsa uygun rehabilitasyon programlarına katılmasının daha başarılı sonuçlar doğuracağı yorumu yapılmıştır. Anahtar kelimeler: Santral vestibulopati, akut dönem, rehabilitasyon, iyileşme Objective: To determine the effects of two different balance rehabilitation programmes on balance, gait, disability level, risk of falling and functional independency after cerebrovascular accident (CVA) which effects posterior circulation system of brain in acute phase patients with central vestibular function disorder. Method: Twenty-five patients who had brain stem and cerebellar infarctus were included in the study. After all patients were divided randomly into two groups as study and control group on inpatient stage, treatment groups were established by random card selection from the study group. Control group patients continued doing exercises which were taught in the hospital, for 6 weeks. Study group participated rehabilitation programmes including individual exercises for 6 weeks. One of the treatment methods was the rehabilitation programme which was performed in computerized balance system (NeuroCom System Version 8.1 Balance Master). In this system, exercises were preprogrammed individually and specially. Patients did their vestibular rehabilitation exercises at home by coming to control once a week in supervised home programme group. At the end of six weeks, assessments which were done before the treatment were repeated. In the assessment Berg Balance Scale, Scale for the Assessment and Rating of Ataxia, Dizziness Handicap Inventory, Activities Specific Balance Confidence Scale, Falls Efficacy Scale, Dynamic Gait Index, Timed up&go test, Instrumental Activities of Daily Living Scale and the statical and dynamical test parameters of Balance Master system were used for gait and balance abilities. Results: Balance scale results were improved significantly in all groups (p 0.05). In Modified Clinical Test on Sensory Interaction on Balance, the sway velocity of center of gravity was improved significantly in all groups (p 0.05). In Limits of Stability test, the outcomes which reflect dynamic balance abilities were improved in posturography training group significantly (p Conclusion: The outcomes of this study show that the balance functions were improved of three groups and there is no significant difference between three groups in terms of post-treatment improvement quantity. According to the results there is no additional effect of applied treatments in addition to routine programmes on improvements. Consequently it is interpreted that after acute phase attending to appropriate rehabilitation programmes in case of continuing balance disorders will lead more successful results. Key words: Central vestibulopathy, acute phase, rehabilitation, recovery